Cabinda (talaith)

(Ailgyfeiriad o Talaith Cabinda)

Allglofan[1] a thalaith o Angola yw Cabinda. Ei phrifddinas yw Cabinda.

Cabinda
Mathtaleithiau Angola Edit this on Wikidata
PrifddinasCabinda Edit this on Wikidata
Poblogaeth716,076 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 15 Ionawr 1975 Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00, Amser Gorllewin Affrica Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Portiwgaleg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirAngola Edit this on Wikidata
GwladBaner Angola Angola
Arwynebedd7,270 km² Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau4.9342°S 12.4053°E Edit this on Wikidata
AO-CAB Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Governor of Cabinda Edit this on Wikidata
Map
Map o Angola, gyda Cabinda yng nghornel chwith uwch y map.

Hanes cynnar

golygu

Roedd Cabinda cynnar yn cynnwys tair theyrnas: Loango a Kakongo a N'Goyo i ogledd Afon y Congo, a Ndongo i dde Afon y Congo.[2]

Dan reolaeth Portiwgal

golygu

Ymwelodd y Portiwgaliaid â Cabinda yn gyntaf yn hwyr y 15g. Daeth Cabinda yn Brotectoriaeth Bortiwgalaidd yn sgîl arwyddo Cytundeb Simulambuco ym 1885 wrth i Bortiwgal geisio gyfnerthu ei hymerodraeth yn ystod yr Ymgiprys am Affrica yn hwyr y 18g. Yng nghyfansoddiad yr Estado Novo ym 1933, diffiniwyd Cabinda ac Angola fel rhannau ar wahân o Bortiwgal, ond ym 1956 ymunodd Bortiwgal weinyddiaeth Cabinda ac Angola.[2]

Dan reolaeth Angola

golygu

    Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.

Daearyddiaeth

golygu
 
Map o Dalaith Cabinda. Mae prif dir Angola i'r de ddwyrain gyda Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo (DRC) rhwng y ddwy diriogaeth (labelir y DRC ar y map gan ei chyn-enw, Saïr).

Lleolir Cabinda rhwng Gweriniaeth y Congo a Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo (DRC), gydag arwynebedd o dua 10,000 km².[2] Mae ganddo ffin ogleddol o 201 km â Gweriniaeth y Congo,[1] ffin ddwyreiniol a deheuol o 225 km â'r DRC,[1] a morlin gorllewinol o 150 km â Chefnfor yr Iwerydd.[3] Mae llain 60 km ei lled o diriogaeth y DRC yn gwahanu Cabinda o brif dir Angola.[2]

Economi

golygu

Mae Cabinda yn cynhyrchu dros hanner o olew Angola, ac yn cyfri am bron ei holl enillion cyfnewid tramor. Mae Cabinda yn derbyn tua 10% o'r trethi a dalir gan ChevronTexaco a'i bartneriaid sydd yn gweithredu alltraeth y dalaith.[2]

Demograffeg

golygu

Dim ond traean o'r 300,000 o bobl frodorol Cabinda ohonynt sydd yn byw o fewn tiriogaeth y dalaith ei hunan. Mae'r gweddill yn byw yn agos at y ffiniau yn nhiriogaethau Gweriniaeth y Congo a'r DRC.[2]

Iaith genedlaethol Cabinda yw Cabindês. Mae tua 90% o Gabindiaid yn siarad Ffrangeg, a 10% yn siarad Portiwgaleg. Mae'r mwyafrif o'r boblogaeth yn Gristnogion.[2]

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1 1.2 (Saesneg) Angola: Geography. CIA World Factbook. CIA.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 (Saesneg) Cabinda. GlobalSecurity.org.
  3. (Saesneg) Republic of Cabinda: Geography.

Dolen allanol

golygu