Geirfa cerddoriaeth

Mae'r rhan fwyaf o dermau cerddorol yn eiriau estron neu fenthyceiriau, yn enwedig o'r Eidaleg.

A B C Ch D Dd E F Ff G Ng H I J L Ll M N O P Ph R Rh S T Th U W Y

A

• Accelerando : cyflymu
• Adagio : araf iawn
• Ad lib(itum) : yn ôl ewyllys
• Affetuoso : yn dyner
• Agitato : yn gyffrous, yn gynhyrfus
• Allegretto : yn siriol, yn chwareus
• Allegro : yn fywiog
• Al segno : ewch yn ôl at y nod
• Andante : yn araf ac yn ddifrif
• Andantino : yn araf iawn
• Animato : yn fywiog
• Arpeggio : chwarae nodau cord yn olynol (nid gyda'i gilydd, fel dynwared telyn)
• A tempo : yn yr amser priodol

B

• Bar : mesur mewn cerddoriaeth
• Barcarolle : alaw rhwyfwr gondola Fenis
• Brilliante : yn ddisglair

C

• Cadenza : addurniad ffansïol
• Calando : yn gwanhau ac yn arafu
• Cantabile : canu yn osgeiddig
• Cerdd dant : cerddoriaeth offerynnol
• Coda : bariau ychwanegol i orffen darn o gerddoriaeth (= cynffon)
• Con dolore : yn alarus, yn ofidus
• Con espressione : yn fynegiannol
• Con spirito : yn nwyfus
• Cord : cyfuniad o dri nodyn neu rhagor
• Cresc(endo) : cynyddu'r sain

Ch

• Chord : 1. tant (offeryn cerdd) (yn Gymraeg)
  2. cyfuniad o dri nodyn neu rhagor, cord (yn Gymraeg)

D

• Da capo neu D.C. : o'r top, o'r dechrau
• Dim(inuendo) : lleihau'r sain, gostwng y sain
• Dolce : yn felys
• Doloroso : yn drist

E

• Espressivo : yn fynegiannol

F

• Finale : symudiad olaf darn o gerddoriaeth
• Fine : y diwedd
• Forte : yn groch
• Fortissimo : yn groch iawn

G

• Gig : cyngerdd unnos

I

• Impetuoso : yn fyrbwyll, yn wyllt

L

• Larghetto : yn araf ac yn rheolaidd
• Largo : yn araf ac yn ddifrifol
• Legato : yn llyfn, yn esmwyth
• Leggiero : yn ysgafn
• Lick : cymal offerynnol (mewn jazz, y felan, roc ac yn y blaen)
• Loco : i'w chwarae fel y cyfansoddiad

M

• Maestoso : yn urddasol
• Marcato : yn bwysleisiol
• Moderato : yn gymedrol gyflym
• Morendo : yn gwywo, yn edwino, y sain yn lleihau a marw

O

• Obligato : darn angenrheidiol

P

• Passionato : gyda theimlad
• Pathetique : yn dreunus, yn resynus
• Pianissimo : yn ddistaw iawn, yn dyner iawn
• Piano : yn ddistaw, yn dyner
• Poco : ychydig
• Prestissimo : yn gyflym dros ben
• Presto : yn gyflym iawn

R

• Rallentando : yn arafu yn raddol
• Riff : cymal rhythmig (= rhythm + phrase)

S

• Sostenuto : parhaus, gadael y nodyn i ganu ymlaen
• Staccato : yn amlwg ac ar wahan

T

• Tessitura : lle fydd y rhan fwyaf o'r nodau mewn alaw (er mwyn penderfynu pa lais neu offeryn fydd yn ei ganu)
• Toccata : darn o gerddoriaeth i offeryn allweddell (offeryn llawfwrdd)
• Tranquillo : yn dawel
• Tremolo : chwarae nodyn llawer gwaith yn gyflym iawn (fel mandolin)
• Triad : cord gyda thri nodyn iddo

V

• Vibrato : newid traw nodyn ychydig wrth iddo ganu (e.e. wrth ddigrynnu tant)
• Vigoroso : yn haerllug, yn feiddgar
• Vivace : yn fywiog
• Volti subito neu V.S. : trowch y ddalen yn gyflym