Thomas Glynn (Glynllifon)
Bonheddwr, gwleidydd a botanegydd o Gymru oedd Thomas Glynn (c.1596–1647). Mab hynaf Syr William Glynn a'i wraig Jane Griffith - y plentyn hynaf o chwe brawd a phedair chwaer yn y cartref ym Mhlas Glynllifon, Sir Gaernarfon.[1] Yn ystod ei gyfnod adeiladwyd y Plas Newydd bresennol[2] yng Nglynllifon.[3] Llenwodd nifer o swyddi gweinyddol yn Sir Gaernarfon gan gynnwys swydd Ddirprwy Raglaw (1620-42) ac Ynad Heddwch (1621-1647).[4] Bu’n Aelod Seneddol ar sawl achlysur[4][5] Yn frenhinwr anfoddog[4], bu’n gefn i’r Brenin yn Rhyfel Cartref Lloegr nes iddo droi at y Senedd yn 1646 a’i apwyntio’n gwnstabl castell Caernarfon.[4] Bu ganddo ddiddordeb arbennig mewn planhigion gwyllt ei ardal. Mae’n debyg mai Thomas Glynn yw’r Cymro cyntaf y gwyddys amdano yn mynd ati i hel enghreifftiau o blanhigion cynhenid a’u cofnodi mewn modd ffurfiol.[6] Bu’n llythyru a Thomas Johnson (m. 1644), golygydd pwysig (1633) Herball John Gerard, ac un o fotanegwyr pwysicaf Lloegr. Bu Johnson yn lletya yng Nglynllifon yn ystod ei daith ddylanwadol i Ogledd Cymru ym mis Awst 1639. Bu Thomas Glynn a Thomas Johnson yn gymdeithion am beth o’r daith hono.[1] Thomas Glynn oedd un o’r cyntaf i ddarganfod y planhigyn Achillea maritima neu Edafeddog y môr, a hynny ger Dinas Dinlle.[1][7]
| Thomas Glynn | |
|---|---|
| Ganwyd | c. 1596  |
| Bu farw | 1647 |
| Galwedigaeth | gwleidydd |
| Swydd | Aelod Seneddol yn Senedd Lloegr, Aelod Seneddol yn Senedd Lloegr 1624–5, Aelod Seneddol yn Senedd Lloegr 1625, Aelod Seneddol yn Senedd Lloegr Ebrill 1640 |
Llyfryddiaeth
golygu- Glyn Roberts, "The Glynnes and the Wynns of Glynllifon", Trafodion Cym. Hanes Sir Gaernarfon, 8 (1948), 28
- William Gilbert Williams ac Arthur Herbert Dodd (1953), "GLYN (TEULU), Glynllifon, Sir Gaernarfon", Y Bywgraffiadur Cymreig
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Thomas Glynn, AS a botanegydd". Cof y Cwmwd (Canolfan Hanes Uwchgwyrfai). 18 Mehefin 2022. Cyrchwyd 14 Hydref 2023.
- ↑ "Plas Newydd (Hysbyseb Asiant)" (PDF). Jackson-Stops & Staff. Cyrchwyd 14 Hydref 2023.
- ↑ Wiles, John (28 Mehefin 2007). "Plas Newydd, Glynllifon Park". Coflein (Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru). Cyrchwyd 14 Hydref 2023.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Healy, Simon (2020). "GLYNNE, Thomas (c.1596-1647), of Glynllivon, Caern". The History of Parliament Online. Cyrchwyd 14 Hydref 2023.
- ↑ Breese, Edward (1873). Kalendars of Gwynedd (PDF). Llundain: John Camden Hotten. t. 104.
- ↑ Jones, Dewi (1996). The Botanists and Guides of Snowdonia. Llanrwst, Gwynedd: Llygad Gwalch Cyf. tt. 16–20. ISBN 9781845240646.
- ↑ Tony Murray a Mike Wyse Jackson (2022). "The history, status and conservation management of Cottonweed Achillea maritima (Otanthus maritimus) at Lady's Island Lake, Co. Wexford, Ireland". British & Irish Botany 4: 248-272. https://britishandirishbotany.org/index.php/bib/article/view/124.