Gweinidog o Gymru oedd Thomas Johns (26 Tachwedd 1836 – Medi 1914). Bu'n weinidog Capel Als, Llanelli, o 1869 hyd ei farwolaeth ym 1914.

Thomas Johns
Ganwyd1836 Edit this on Wikidata
Bu farw1914 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethTeyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon Edit this on Wikidata
Galwedigaethgweinidog yr Efengyl Edit this on Wikidata

Bywyd cynnar ac addysg

golygu

Ganwyd Thomas Johns yn Llanwrda, Sir Gaerfyrddin ar 26 Tachwedd 1836.[1] Yn 13 oed fe'i dderbyniwyd yn aelod o gapel Tabor, Llanwrda, gan Thomas Jones, tad David Brynmor Jones.[1] Cychwynodd bregethu yn 1858 a'r flwyddyn ganlynol aeth i Ysgol Llanymddyfri cyn hyfforddi i'r weinidogaeth yng Ngholeg Diwinyddol Aberhonddu.[1] Roedd ei fugeiliaeth cyntaf yn Ebenezer, Sir Gaernarfon, adwaenir heddiw fel Deiniolen.[2]

Gweinidogaeth yn Llanelli

golygu

Yn 1869, derbyniodd wahoddiad unfrydol i olynu David Rees yng Nghapel Als.[3] Derbyniwyd y gwahoddiad a dyna gychwyn ar gysylltiad â Llanelli hyd ei farwolaeth.

Adeiladwyd ystafell ysgol yn gynnar yn ei fugeiliaeth, ac yn 1875 rhyddhawd grŵp o aelodau i ffurfio capel newydd yn Tabernacl Llanelli, a cyfrannwyd swm sylweddol gan Capel Als.[3] Yn 1895, ail-adeiladwyd Capel Als ei hun ar gost o £5,000.[3] Chwaraeodd Johns ran blaenllaw yn sefydlu Undeb Cynulleidfawyr Cymru, a daeth yn lywydd yn 1890.[3]

Bywyd cyhoeddus

golygu

Roedd gweithgareddau Johns yn ymestyn tu allan i fywyd y capel, a daeth yn aelod blaenllaw o Fwrdd Ysgol Llanelli a Chyngor Sir Gaerfyrddin.

Bu farw Johns yn Medi 1914, yn fuan wedi cychwyn y Rhyfel Byd Cyntaf. Un o'i weithredoedd cyhoeddus olaf oedd datgan ei gefnogaeth dros achos y rhyfel.[1] Fe;i gladdwyd yn Mynwent Llanelli.

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 "Dr Johns, Capel Als. Death of Famous Welsh Congregationalist Divine at Llanelly". Cambria Daily Leader. 19 Medi 1914. Cyrchwyd 14 Mai 2016.
  2. "Cyfarfod Ymadawol y Parch T. Johns, Ebenezer, Llandinorwig". Y Dydd. 8 Tachwedd 1869. tt. 4–5. Cyrchwyd 16 Mai 2016.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 "Johns, Capel Als. Death of the Veteran Preacher". Llanelly Star. 19 Medi 1914. t. 1. Cyrchwyd 16 Mai 2016.