Tomen y Gwyddel

Crug crwn a godwyd gan bobl Oes Newydd y Cerrig neu Oes yr Efydd fel rhan o'u seremonïau neu i gladdu'r meirw ydy Tomen y Gwyddel, yng nghymuned Ceiriog Ucha, Sir Wrecsam; cyfeiriad grid SJ175355. Mae'n mesur 9 metr wrth 0.6m gydag olion ffos yn ei amgylchynnu. Cafodd ei rannol ddinistrio tuag 1854.

Tomen y Gwyddel

Math	crug crwn
Daearyddiaeth
Sir	Ceiriog Uchaf
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.910571°N 3.228071°W
Statws treftadaeth	heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Dynodwr Cadw	DE171

Cofrestrwyd y crug hwn gan Cadw a chaiff ei adnabod gyda'r rhif SAM: DE171. Ceir bron i 400 o grugiau crynion ar y gofrestr; mwy nag unrhyw fath arall o heneb.

Codwyd crugiau crynion yn gyntaf tua 3000 C.C. a pharhaodd yr arfer hyd at ddiwedd Oes yr Efydd (tua 600 C.C.) gyda'r mwyafrif ohonyn nhw'n cael eu codi rhwng 2400 - 1500 C.C.

Gweler hefyd

Mathau gwahanol o henebion a ddefnyddir mewn arferion claddu:

• Rhestr o grugiau crynion yng Nghymru
• Beddrod siambr
• Carnedd
• Siambr gladdu hir

Dolen allanol

• Tomen y Gwyddel ar wefan Coflein (Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru)