Wace

Bardd ac hanesydd o Jersey yn yr iaith Hen Normaneg oedd Wace (tua 1100 – rhywbryd ar ôl 1174). Mae'n adnabyddus am ei ddau gronicl mydryddol Roman de Brut (1155) a Roman de Rou (1160–74).

Wace
Ganwyd	c. 1100  Beilïaeth Jersey
Bu farw	1174, c. 1175  Bayeux
Dinasyddiaeth	Dugiaeth Normandi
Galwedigaeth	bardd, ysgrifennwr, hanesydd

Hanes Prydain ers oes Brutus ydy Roman de Brut, sydd yn addasiad o ffug-hanes Sieffre o Fynwy, Historia Regum Britanniae, yn bennaf. Ychwanegodd Wace sawl agwedd ddychmygol a rhamantus at hanes traddodiadol Prydain a Chylch Arthur, gan gynnwys y Ford Gron. Arddull fywiocach a dramataidd sydd i gronicl Wace, a chyda'i gyfieithiad i'r Saesneg gan Layamon roedd yn hynod o ddylanwadol yn natblygiad chwedlau'r Brenin Arthur yn Lloegr ac yn Ffrainc.

Penodwyd Wace yn ganonwr yn Bayeux rhywbryd cyn 1169, ar gais Harri II, brenin Lloegr, yr hwn a gomisiynodd Roman de Rou. Ysgrifennwyd y gwaith hwnnw mewn cwpledi wythsill a phenillion unodl alecsandraidd. Hanes ydyw o'r dugiaid Normanaidd o gyfnod y Llychlynnwr Rou (Hrólfr yn Norseg, neu Rollon yn Ffrangeg) hyd at Robert Curthose, ac mae'n cynnwys disgrifiad enwog o Frwydr Hastings. Yn 1174, trosglwyddodd y Brenin Harri ei nawddogaeth at un o'r enw Beneeit (o bosib Benoît de Sainte-Maure), a bu gwaith Wace yn anorffenedig.

Yn ogystal â'r groniclau, mae tri gwaith defosiynol gan Wace hefyd yn goroesi.