Y Brut

Papur newydd cyntaf y Wladfa ym Mhatagonia oedd Y Brut (1868). Fe'i paratowyd yn fisol ac roedd gan rifyn 25 o dudalennau mewn llawysgrif. Byddai'r gwladfawyr yn talu amdano yn flynyddol trwy roi deuddeg tudalen o bapur ysgrifennu tuag at ei gynhyrchu ac roedd disgwyl i ddarllenwyr ei basio ymlaen i gymydog ar ôl deuddydd. Y golygydd oedd Richard Jones Berwyn, gŵr o Lyndyfrdwy a deithiodd i Batagonia ar y Mimosa ac a ddaeth yn amlwg ym mywyd cyhoeddus y Wladfa.

Ymddangosodd y rhifyn cyntaf o'r Brut yn Ionawr 1868 ac, yn ôl Y Drafod ym 1893, roedd yn cynnwys yr eitemau canlynol:

• Anerchiad y Golygydd.
• At y Gwladfawyr, gan Cadivor.
• Llythyr oddi wrth M.D.Jones.
• Sylwadau Gwladfaol Newydd, gan D. Williams.
• Cyfarchiad y Prwyad. L. Jones.
• Hanes pwyllgorau.
• Newyddion.
• Dal Morloi.

Llyfryddiaeth

• R. Bryn Williams, Y Wladfa 1965, tt.123-24.
• Walter Ariel Brooks, 'Welsh print culture in y Wladfa: The role of ethnic newspapers in Welsh Patagonia, 1868-1933' (Traethawd PhD Prifysgol Caerdydd, 2012) - https://orca.cf.ac.uk/46450/1/WelshPrintCultureInYWladfaWalterBrooks.pdf