Y Pedwar Efengylydd
Mathew, Marc, Luc a Ioan
Yn y traddodiad Cristnogol y Pedwar Efengylydd yw Mathew, Marc, Luc a Ioan, awduron pedair efengyl y Testament Newydd yn y Beibl.
Yn eiconograffiaeth Cristnogol y pedwar Efengylydd ceir y symbolau:
- Mathew fel dyn adeiniog
- Marc fel llew adeiniog
- Luc fel tarw adeiniog
- Ioan fel eryr
Un o'r enghreifftiau gorau o hyn yw'r darlun yn y Llyfr Kells (Folio 27v) a beintiwyd tua'r flwyddyn 1200.
-
Paentiad gan Jacob Jordaens o'r Pedwar Efengylydd; 1625–1630
-
Gwelir y pedwar creadur adeiniog o gwmpas Crist yn Eglwys Saint-Trophime, Arles (12g)
Gelwir y pedwar efengyl yn aml yn 'Efengylau Cyfolwg (neu 'Synoptig') gan eu bod yn cynnwys yr un storiau, ac yn aml yn yr un drefn.
Darluniau nodedig eraill
golygu-
Rubens, 1614
-
Pier Francesco Sacchi, c. 1516
-
Abraham Bloemaert, ca. 1612-1615, Princeton University Art Museum