Y Tŷ Gwyn

Am ddefnyddiau eraill, gweler Tŷ Gwyn (gwahaniaethu).

Cartref swyddogol a phrif weithle Arlywydd yr Unol Daleithiau yw'r Tŷ Gwyn (Saesneg: The White House). Lleolir y Tŷ Gwyn yn 1600 Pennsylvania Avenue NW, Washington, DC, ac fe'i cynlluniwyd gan y pensaer Gwyddelig James Hoban. Mae e wedi bod yn gartref i bob Arlywydd yr Unol Daleithiau heblaw arlywyddiaeth John Adams.

y Tŷ Gwyn

Math	plasty, adeilad dinesig, preswylfa swyddogol, atyniad twristaidd, mudiad, asiantaeth lywodraethol
Agoriad swyddogol	1 Tachwedd 1800
Sefydlwyd	13 Hydref 1792
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Cyfadeilad y Tŷ Gwyn
Lleoliad	Northwest
Sir	Washington
Gwlad	UDA
Cyfesurynnau	38.897669°N 77.03655°W
Cod post	20500
Rheolir gan	National Park Service
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth neoglasurol
Perchnogaeth	Unol Daleithiau America
Statws treftadaeth	National Historic Landmark District
Manylion
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Ym 1814, yn ystod Rhyfel 1812, cyneuwyd y plas gan y Fyddin Brydeinig, yn dinistrio'r tu mewn i'r Tŷ ac yn golosgi llawer o'r tu allan. Dechreuwyd ailadeiladu bron yn syth, a symudodd yr Arlywydd James Monroe i mewn i'r tŷ, roedd yn rhannol wedi'i ailadeiladu ar y pryd, ym mis Hydref 1817. Aeth adeiladu yn bellach gydag ychwanegu Portico'r De ym 1824, a Phortico'r Gogledd ym 1829. Oherwydd nid oedd dim llawer o le ar gael o fewn y plas ei hun, symudodd yr Arlywydd Theodore Roosevelt bron yr holl swyddfeydd gweithio i Adain Chwith yr adeilad ym 1901. Wyth mlynedd yn ddiweddarach, ehangodd yr Arlywydd William Howard Taft yr Adain Chwith, a chreodd y Swyddfa Hirgrwn cyntaf.

Heddiw, mae Cyfadeilad y Tŷ Gwyn yn cynnwys Preswylfa'r Adran Weithredol, yr Adain Chwith, Ystafell y Cabinet, Ystafell Roosevelt, Adain y Dwyrain, ac Adeilad yr Hen Swyddfa'r Gweithredwr, sydd yn gartref i swyddfeydd gweithredol yr Arlywydd ac Is-Lywydd.

Dolenni allanol

• (Saesneg) Gwefan swyddogol Llywodraeth UDA
• (Saesneg) Hanes y Tŷ Gwyn