Wicipedia

Amgueddfa Genedlaethol Awstralia

Amgueddfa Genedlaethol Awstralia yn Canberra

Mae Amgueddfa Genedlaethol Awstralia (Saesneg: National Museum of Australia) yn amgueddfa ym mhrifddinas Awstralia, Canberra. Mae'n darlunio bron bob agwedd ar fywyd a diwylliant Awstralia. Mae'r casgliad yn amrywio o ddiwylliant brodorol Aboriginaidd, sydd hyd at 50,000 o flynyddoedd oed, i anheddiad Ewropeaidd ac mae hefyd yn edrych i'r dyfodol. Mae'r amgueddfa wedi'i lleoli ger Prifysgol Genedlaethol Awstralia ar Benrhyn Acton yn Llyn Burley Griffin ers 2001. Roedd y safle hwn yn flaenorol yn safle Ysbyty Brenhinol Canberra, a gafodd ei ddymchwel ym 1997. Roedd hyn yn ei gwneud hi'n bosibl dod â'r casgliad ynghyd mewn un lleoliad, a oedd wedi bod yn ehangu'n gyson ers i gyfraith gyfatebol gael ei phasio ym 1980.

Amgueddfa Genedlaethol Awstralia
Enghraifft o'r canlynolamgueddfa genedlaethol, awdurdod statudol, Government body of Australia Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu3 Tachwedd 1980 Edit this on Wikidata
LleoliadActon Edit this on Wikidata
Map
Aelod o'r  canlynolDigital Preservation Coalition Edit this on Wikidata
GwladwriaethAwstralia Edit this on Wikidata
RhanbarthActon, Canberra Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://www.nma.gov.au/ Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Yr Angueddfa gyda'r, Black Mountain yn y cefndir
Prif fynedfa
Arysgrifen mewn Braille

Pensaernïaeth golygu

Mae siâp yr adeilad ôl-fodern a ddyluniwyd gan Howard Raggatt ar flaen Penrhyn Acton yn atgoffa rhywun o raffau cysylltiedig sy'n cysylltu trigolion Awstralia â'i gilydd yn symbolaidd. Eglurodd y penseiri: “Roedden ni’n meddwl nad un yn unig oedd hanes Awstralia, ond llawer o straeon wedi’u cydblethu. Nid fersiwn awdurdodedig, ond cydlifiad dirgel; nid yn unig datrys gwahaniaeth, ond ei gofleidio'n llwyr.”[1] Bwriedir i'r adeilad gynrychioli canol cwlwm, gyda rhaffau tynnu neu stribedi yn ymestyn o'r adeilad. Mae'r amlycaf o'r estyniadau hyn yn ffurfio dolen fawr cyn dod yn llwybr cerdded sy'n ymestyn heibio adeilad cyfagos Sefydliad Astudiaethau Cynfrodorol Awstralia ac Ynyswyr Culfor Torres ac yn gorffen mewn cyrl mawr, fel pe bai rhuban enfawr wedi digwydd i fod ar y ddaear heb ei rolio. Mae'r band, a elwir yn Echel Uluru, yn cyd-fynd â thirnod naturiol canol Awstralia, Uluru. Mae'n integreiddio'r safle'n symbolaidd â phrifddinas gynlluniedig Walter Burley Griffin a chalon ysbrydol pobl Aboriginaidd Awstralia.[2]

Mae siâp y brif gyntedd yn parhau â'r thema hon: mae fel petai'r adeilad hirsgwar fel arall yn amgáu cwlwm cymhleth nad yw'n ffitio'n iawn. Mae'r adeilad cwbl anghymesur wedi'i gynllunio i edrych yn ddim byd tebyg i amgueddfa - gyda lliwiau ac onglau syfrdanol, gofodau anarferol a thafluniadau a gweadau anrhagweladwy. Er ei fod yn anodd ei gategoreiddio'n fanwl gywir, gellir ystyried yr adeilad fel enghraifft o "batrwm newydd" Charles Jencks; Gellir nodi rhai nodweddion dadadeiladaeth hefyd.[3] Mae'r cysyniad adeiladu, sy'n seiliedig ar y syniad o "tangled vision", yn cynnwys amrywiaeth o gyfeiriadau gan gynnwys:

  • Philosophy Tape gan Bea Maddock
  • Blue Poles gan Jackson Pollock
  • Boolean string, cwlwm ac edau Ariadne
  • stori freuddwyd y sarff enfys[4]

Bwriad y bensaernïaeth yw awgrymu nad un stori unigol yw hanes Awstralia, ond ei bod yn cynnwys llawer o straeon sy'n cydblethu. Mae’r adeilad hefyd yn cyfeirio at strwythurau eraill neu’n eu dyfynnu:

  • cloestr a ddyluniwyd gan Walter Burley Griffin yng Ngholeg Newman, Melbourne
  • Tŷ Opera Sydney – y ddwy ran wedi’u dylunio gan Jørn Utzon a’r penseiri eraill
  • cromliniau cragen Félix Candela
  • Canolfan Hedfan Eero Saarinen TWA ym Maes Awyr Rhyngwladol John F. Kennedy
  • Bwa gan Richard Serra
  • Mae 'The Garden of Australian Dreams yw dwyn i gof ystod o wahanol gartograffau
  • Defnyddia'r muriau ddarnau detholedig o'r gair Tragwyddoldeb — cofiadwy am Arthur Stace , a blasodd y gair hwnnw ar balmentydd Sydney am ddeng mlynedd ar hugain.[4]

Y dyfyniad mwyaf dadleuol yw cyfeiriad at yr Amgueddfa Iddewig Berlin gan Daniel Libeskind, a agorodd ym 1999. Mae'n cynnwys union gopi o'r bollt mellt siâp igam-ogam a greodd Libeskind ar gyfer Amgueddfa Berlin trwy dorri Seren Dafydd . Cododd cylchgrawn y Bulletin yn gyhoeddus gyhuddiadau o lên-ladrad am y tro cyntaf ym Mehefin 2000 . Dywedir bod Libeskind wedi cynhyrfu am y copi. Amddiffynnodd Raggatt ei hun trwy dynnu sylw at y ffaith mai dyfynbris oedd y dyluniad ac nid copi.[5] Honnodd cyfarwyddwr yr amgueddfa Dawn Casey yn y wasg nad oedd hi a bwrdd yr amgueddfa yn ymwybodol o'r symbolaeth hon pan gymeradwyon nhw'r cynllun.[6]

Mae tu allan yr adeilad wedi'i orchuddio â phaneli alwminiwm anodized . Mae llawer o'r paneli yn cynnwys geiriau wedi'u hysgrifennu mewn Braille ac elfennau addurnol eraill. Mae’r rhain hefyd yn cynnwys geiriau ac ymadroddion dadleuol fel sori a maddau inni ein hil-laddiad. Cafodd y negeseuon mwy dadleuol hyn eu cuddio gyda disgiau arian wedi'u gosod ar yr wyneb, gan wneud y Braille yn annarllenadwy.[7]

Arddangosfa golygu

Craidd y casgliad yw'r Casgliad Hanesyddol Cenedlaethol, gyda dros 210,000 o eitemau yn cynrychioli hanes a threftadaeth ddiwylliannol Awstralia.[8] Mae'r casgliad yn canolbwyntio ar dair thema: diwylliant a hanes Aboriginal ac Ynys Culfor Torres, hanes a diwylliant Awstralia ers setliad Ewropeaidd yn 1788, a rhyngweithiadau rhwng pobl ac amgylchedd Awstralia. Mae gwrthrychau nodedig yn cynnwys:[9]

Mae'r amgueddfa hefyd yn gweithredu fel storfa dros dro ar gyfer dychwelyd gweddillion cyndeidiau brodorol.[10] Mae'n ymwneud â phrosiectau i ddychwelyd olion Aboriginal Awstralia, a gedwir mewn casgliadau o amgueddfeydd ledled y byd, i'w cymunedau tarddiad. Fel rhan o'r prosiectau hyn, mae mwy na 1,400 o weddillion wedi'u dychwelyd ym mis Mawrth 2019.[11]

Hanes golygu

Cafwyd cynigion ysbeidiol ar gyfer amgueddfa genedlaethol yn Awstralia trwy gydol yr 20g, ond ni ddigwyddodd unrhyw beth pendant am amser hir oherwydd rhyfeloedd, argyfyngau economaidd a diffyg gweithredu gwleidyddol. Arweiniodd ymchwiliad cenedlaethol ym 1975 ("Adroddiad Pigott") yn y pen draw at sefydlu'r amgueddfa'n ffurfiol ym 1980 gyda phasio Deddf Amgueddfa Genedlaethol Awstralia gan y Senedd. Dechreuodd y gweithgaredd casglu gyda chymryd drosodd amrywiol gasgliadau llywodraeth ffederal. I ddechrau, ystyriwyd penrhyn Yarramundi Reach ger Argae Scrivener fel lleoliad posibl ar gyfer yr amgueddfa. Ym mis Tachwedd 1991, caewyd Ysbyty Brenhinol Canberra ar Benrhyn Acton a'i ddymchwel ym mis Gorffennaf 1997. Cyhoeddodd y llywodraeth ffederal ym mis Rhagfyr 1996 y byddai'r amgueddfa newydd yn cael ei hadeiladu ar y lle gwag a chyllid gwarantedig.[12] Cynhaliwyd yr agoriad ar Fawrth 11, 2001 ac roedd hefyd yn un o'r prif ddigwyddiadau ar gyfer canmlwyddiant Ffederasiwn Awstralia.[13]

Dechreuodd y gwaith adeiladu ar adain weinyddol newydd yn 2012. Roedd symud caffi'r amgueddfa yno yn galluogi'r defnydd gorau posibl o'r cyntedd enfawr ar gyfer arddangos gwrthrychau mawr o'r casgliad, megis cerbydau. Daeth y caffi newydd i rym ym mis Rhagfyr 2012 a chwblhawyd gweddill y gwaith ym mis Mawrth 2013. Mae'r adeilad wedi'i orchuddio â theils lliw wedi'u trefnu ar ffurf cod QR.[14]

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ "National Museum of Australia – in the architects words". Australian Institute of Architects. 2010. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-02-05. Cyrchwyd 2020-02-28.
  2. ↑ "National Museum of Australia eine beliebte Sehenswürdigkeit Canberras". Sehenswürdigkeiten in Australien. Cyrchwyd 2020-02-28.
  3. ↑ "Architecture profile: Charles Jencks". Radio National. Chwefror 2001. Cyrchwyd 28 Chwefror 2020.
  4. ↑ 4.0 4.1 "Crystal Palaces: Copyright Law and Public Architecture" (PDF). Bond Law Review (Band 14, Nr. 2). Rhagfyr 2002. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF, 2,8 MB) ar 2006-05-20. Cyrchwyd 2020-02-28.
  5. ↑ Deyan Sudjic (2001-03-04). "Australia looks back in allegory at its inglorious past". The Guardian. Cyrchwyd 2020-02-28.
  6. ↑ Keith Windschuttle (Medi 2001). "How not to run a museum" (yn Saesneg). Quadrant. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2006-08-20. Cyrchwyd 2020-02-28.
  7. ↑ Miranda Devine (2006-04-02). "Disclosed at last, the embedded messages that adorn museum". The Sydney Morning Herald. Cyrchwyd 2020-02-28.
  8. ↑ "Collection". National Museum of Australia. Cyrchwyd 2020-02-28.
  9. ↑ "Collection highlights". National Museum of Australia. Cyrchwyd 2020-02-28.
  10. ↑ "Repatriation". National Museum of Australia. Cyrchwyd 28 Chwefror 2020.
  11. ↑ "UK's Natural History Museum returns remains of Indigenous Australians to elders". Special Broadcasting Service News. 2019-03-27. Cyrchwyd 2020-02-28.
  12. ↑ "History of our Museum". National Museum of Australia. Cyrchwyd 2020-02-28.
  13. ↑ Ben Wellings; Susana Carvalho; François Gemenne (2009). Nation, History, Museum: The Politics of the Past at the National Museum of Australia (yn Saesneg). Basingstoke: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-349-30453-0.
  14. ↑ "National Museum of Australia workplace" (yn Saesneg). A&M Architecture. 2013. Cyrchwyd 28 Chwefror 2020.

Dolenni allanol golygu

  Eginyn erthygl sydd uchod am Awstralia. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Amgueddfa_Genedlaethol_Awstralia&oldid=12560672"