Castell y Bere: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Codwyd y castell gan [[Llywelyn Fawr]] yn [[1221]] pan feddianodd gantrefi Meirionnydd ac [[Ardudwy]] yn sgîl anghydfod â'i fab [[Gruffudd ap Llywelyn Fawr|Gruffudd]]. Fe'i codwyd i gadw golwg ar y wlad rhwng [[Afon Mawddach]] ac [[Afon Dyfi]], y fynedfa naturiol i ganol teyrnas Gwynedd o gyfeiriad y De. Ychydig a wyddom am ei hanes tan 22 Ebrill [[1283]] pan y'i cipiwyd gan luoedd y brenin [[Edward I o Loegr]]; y castell olaf o bwys i syrthio yn [[Ail Ryfel Annibyniaeth Cymru]]<ref>{{Cite book|title=Hanes Cymru|last=Davies|first=John|publisher=|year=2007|isbn=9780140284768|location=|pages=148|quote=Wedi marwolaeth Llywelyn [ap Gruffudd], arweiniwyd y gwrthsafiad Cymreig gan Ddafydd, ei frawd, ac arddelodd yntau'r teitl Tywysog Cymru. Castell y Bere ym Meirionydd, a ildiodd i'r lluoedd Seisnig ar 25 Ebrill 1283, oedd y man olaf i wrthsefyll lluoedd Brenin Lloegr. Cipiwyd Dafydd ar lechweddau Cadair Idris ar 22 Mehefin a dioddefodd farwolaeth erchyll bradwr yn Amwythig ar 2 Hydref 1283.}}</ref>. Ceir dogfen dyddiedig 12 Rhagfyr, [[1263]], yn Ystumanner sy'n cofnodi cytyndeb rhwng [[Llywelyn ap Gruffudd]] a [[Gruffudd ap Gwenwynwyn]], ac mae'n bosibl ei fod wedi'i llunio yng Nghastell y Bere. Atgyweiriwyd y castell ac ychwanegwyd llenfur arall gan y Saeson. Ond yn [[1294]] neu [[1295]] syrthiodd i'r Cymry dan [[Madog ap Llywelyn]] a chafodd ei losgi'n ulw.