John T. Houghton: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Deb (sgwrs | cyfraniadau) B cat |
|||
Llinell 1:
{{Gwybodlen person/Wicidata | fetchwikidata=ALL | onlysourced=no | suppressfields= dinasyddiaeth | nationality = {{banergwlad|Cymru}} | dateformat = dmy}}
Roedd '''Syr John Theodore Houghton''' CBE FRS CCDdC ([[30 Rhagfyr]] [[1931]] - [[15 Ebrill]] [[2020]]) yn ffisegydd atmosfferig [[Cymru|Cymreig]] o [[Sir Ddinbych (hanesyddol)|Sir Ddinbych]]. Bu’n Athro Ffiseg yr Awyrgylch ym [[Prifysgol Rhydychen|Mhrifysgol Rhydychen]] (1973-83), Pennaeth Canolfan Appleton (ac Is-Bennaeth Labordy Rutherford-Appleton)
Yn 1997 sefydlodd, gyda gwyddonwyr eraill, Fenter John Ray (JRI)<ref>{{Cite web|url=https://www.jri.org.uk/|title=The John Ray Initiative|date=|access-date=26 Mai 2020|website=The John Ray Initiative|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref>, corff i ddod â Gwyddoniaeth, yr Amgylchedd a’r Ffydd Gristnogol ynghyd<ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.churchtimes.co.uk/articles/2020/8-may/gazette/obituaries/obituary-sir-john-houghton|title=Obituary: Sir John Houghton|last=Atkins|first=Andy|date=8 Mai 2020|work=The Church Times|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=26 Mai 2020}}</ref>. Syr John oedd ei Gadeirydd cyntaf (ei frawd Paul oedd y Trysorydd) ac yn Llywydd arno hyd ei farwolaeth <ref>"[http://www.jri.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=112&Itemid=83 DSc for JRI Chairman]" at The John Ray Initiative website</ref> .Roedd yn aelod sefydlol o'r Gymdeithas Ryngwladol Gwyddoniaeth a Chrefydd. Roedd hefyd yn llywydd Sefydliad Victoria.
Yn 1972 fe’i hetholwyd yn Gymrodor o’r [[Y Gymdeithas Frenhinol|Gymdeithas Frenhinol]]<ref name=":2">{{Cite web|url=https://royalsociety.org/people/john-houghton-11649/|title=John Houghton|date=1972|access-date=26 Mai 2020|website=The Royal Society|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> ac yn 2010 yn un o Gymrodyr Cychwynnol [[Cymdeithas Ddysgedig Cymru]]<ref>{{Cite web|url=https://www.cymdeithasddysgedig.cymru/fellow/john-houghton-2/|title=Sir John Houghton|date=2010|access-date=26 Mai 2020|website=Cymdeithas Ddysgedig Cymru|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref>. Fe’i hurddwyd yn Farchog yn 1991<ref name=":0" />. Enillodd anrhydeddau lu, gan gynnwys Doethuriaeth er Anrhydedd o [[Prifysgol Aberystwyth|Brifysgol Aberystwyth]].<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/52321658|title=Y gwyddonydd Syr John Houghton wedi marw yn 88 oed|last=|first=|date=26 Mai 2020|work=BBC Cymru Fyw|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=17 Ebrill 2020}}</ref>
== Bywgraffiad ==
Yn enedigol o [[Diserth|Ddiserth]], roedd yr ail o dri mab i Sidney a Vivien (née Yarwood) Houghton. Symudodd y teulu i'r [[Y Rhyl|Rhyl]] pan oedd John yn ddyflwydd oed. Roedd yn ddisgybl yn Ysgol Ramadeg y Rhyl lle darganfu ei ddiddordeb mewn gwyddoniaeth. Yn 16 oed, parhaodd â'i addysg yng [[Coleg yr Iesu, Rhydychen|Ngholeg yr Iesu, Rhydychen]], gan ennill MA (Oxon), MPhil a DPhil.<ref name="japanprize.jp">http://www.japanprize.jp/en/prize_prof_2006_houghton.html</ref> Cafodd ei fagu fel Cristion efengylaidd gan rieni Cristnogol defosiynol a chredai fod gwyddoniaeth a Christnogaeth yn cryfhau
Roedd Houghton yn Wyddonydd Anrhydeddus Canolfan Rhagfynegiad Hinsawdd ac Ymchwil Hadley yn y Swyddfa Dywydd (o 2002) ac yn Ymddiriedolwr Sefydliad Shell (o 2000). Gwasanaethodd fel cadeirydd Menter John Ray (o 1997) <ref name="japanprize.jp"/><ref>{{Cite web|title=Albert Einstein World Award of Science 2009|url=http://www.consejoculturalmundial.org/winners/winners-of-the-world-award-of-science/prof-sir-john-houghton/|access-date=16 November 2017}}</ref>. Yn 2013 daeth yn aelod o fwrdd ymgynghorol Technoleg Sure Chill, elusen sy'n darparu rhewgelloedd brechlyn sy'n para'n oer am hyd at 10 ddiwrnod mewn gwledydd tlawd heb gyflenwad trydan dibynadwy.
Llinell 23:
Yn ystod y 1970au roedd yn Brif Ymchwilydd ar gyfer Arbrofion Gofod ar long ofod NASA<ref name=":2" />.
Bu pum olygiad o'i lyfr dylanwadol ''Global Warming. The Complete Briefing.'' Yr olaf yn 2015<ref name=":3">{{Cite book|title=Global Warming. The Complete Briefing (Gol 5)|last=Houghton|first=John|publisher=Cambridge University Press|year=2015|isbn=9781107463790|location=Cambridge|pages=}}</ref>.
== Gwobrau ac anrhydeddau ==
|