Brech wen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Legobot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 80 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12214 (translate me)
cyfs a thacluso
Llinell 1:
{{Nodyn:Afiechyd}}
[[Delwedd:smallpox.jpg|bawd|220px|Plentyn yn dioddef o'r frech wen]]
Haint a achosir gan ddau [[feirws]], ''Variola major'' a ''Variola minor'', yw'r '''frech wen''' (Saesneg: ''Smallpox''). ''Variola major'' sy'n achosi'r ffurfmath fwyafmwyaf difrifol ar yr afiechyd, gyda 30–35% o'r cleifion yn marw, tra bod llai na 1% o'r rhai a effeithir gan ''Variola minor'' yn marw.<ref name=Sherris>{{cite book | author = Ryan KJ, Ray CG (editors) | title = Sherris Medical Microbiology | edition = 4th | pages = 525–8 | publisher = McGraw Hill | year = 2004 |isbn = 0-8385-8529-9 }}</ref>
 
Credir i'r haint ymddangos tua 10,000 CC. Yn ystod y [[18fed ganrif]], credir fod y frech wen wedi lladd tua 400,000 o Ewropeaid bob blwyddyn. Roedd yn effeithio yn waeth ar blant, gyda dros 80% o'r plant oedd yn cael y frech yn marw. Erbyn yr [[20fed ganrif]] roedd brechu yn erbyn yr haint wedi datblygu, ac yn raddol diflannodd o Ewrop, ond parhaodd yn broblem yn y trydydd byd am gyfnod hirach. Amcangyfrifir fod 300–500 miliwn o bobl wedi marw o'r frech wen yn ystod yr ugeinfed ganrif. Yn 1979, cyhoeddodd yr WHO fod y frech wen wedi ei dileu; yr unig haint i gael ei dileu yn llwyr hyd yma.