Llangeitho: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mae Llangeitho yn enwog yn [[hanes Cymru]] fel man geni y diwygiwr [[Methodistiaeth|Methodistaidd]] [[Daniel Rowland]], a aned yno yn [[1713]]. Gwasanethodd fel curad yn [[Nantcwnlle]] a Llangeitho. Cododd [[capel|gapel]] yn Llangeitho yn [[1760]] a ddaeth yn adnabyddus ledled Cymru fel canolfan Fethodistaidd. Tyrai bobl yn eu miloedd o bob rhan o'r wlad i wrando ar ei bregethau yn y capel hwnnw. Cafodd ei gladdu yn y pentref a cheir cofgolofn iddo yno. Cafwyd dau gapel arall i gymryd lle'r hen un, y cyntaf yn [[1764]] a'r ail yn [[1814]].<ref>T. I. Ellis, ''Crwydro Ceredigion'' ([[Cyfres Crwydro Cymru]], [[Llyfrau'r Dryw]], 1952).</ref>

Mae eglwys Llangeitho, sy'n sefyll ar ochr ogleddol y pentref, yn hynafol ond cafodd ei hatgyweirio'n sylweddol ar ddiwedd y 19eg ganrif a difethwyd yr ysgrîn ddwbl ganoloesol hardd a'r hen risiau pren yn arwain i'r [[croglofft|groglofft]]. Enwir yr eglwys a'r plwyf ar ôl Sant [[Ceitho]]. Ceir Ffynnon Geitho gerllaw; dywedir fod ei dŵr yn oer yn yr haf ond yn gynnes yn y gaeaf.<ref>T. I. Ellis, ''Crwydro Ceredigion'' ([[Cyfres Crwydro Cymru]], [[Llyfrau'r Dryw]], 1952).</ref>

Yng nghyffiniau'r pentref ceir plasdy'r Cwrt Mawr, lle casglodd yr hynafiaethydd [[J. H. Davies]] y casgliad gwerthfawr o lawysgrifau Cymraeg a adwaenir fel [[Llawysgrifau Cwrtmawr]], sy'n rhan o gasgliad llawysgrifau [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru]] fel rhodd gan J. H. Davies.<ref>T. I. Ellis, ''Crwydro Ceredigion'' ([[Cyfres Crwydro Cymru]], [[Llyfrau'r Dryw]], 1952).</ref>

[[Categori:PentrefiLlangeitho| Ceredigion]]