Simbabwe: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Symudwyd y dudalen Zimbabwe i Simbabwe gan Adam dros y ddolen ailgyfeirio: gweler Sgwrs:Amrywiadau ar enwau gwledydd yn Gymraeg
B Zimbabwe → Simbabwe
Llinell 1:
{{Gwybodlen Gwlad
|enw_brodorol = ''Republic of Zimbawe''
|enw_confensiynol_hir = Gweriniaeth ZimbabweSimbabwe
|delwedd_baner = Flag of Zimbabwe.svg
|enw_cyffredin = ZimbabweSimbabwe
|delwedd_arfbais = Coat of Arms of Zimbabwe.svg
|math symbol = Arfbais
Llinell 14:
|ieithoedd_swyddogol = 16 gan gynnwys [[Saesneg]], [[Shona (iaith)|Shona]] a [[Ndebele (iaith)|Ndebele]]
|math_o_lywodraeth = [[Unbennaeth]]
|teitlau_arweinwyr1 = - [[Arlywydd ZimbabweSimbabwe|Arlywydd]]
|enwau_arweinwyr1 = [[Robert Mugabe]]
|teitlau_arweinwyr2 = - [[Is-arlywydd ZimbabweSimbabwe|Is-arlywydd]]
|enwau_arweinwyr2 = [[Joice Mujuru]]
|digwyddiad_sefydlu'r_wladwriaeth = [[Annibyniaeth]]
|digwyddiadau_gwladwriaethol = - Datganwyd<br /><br />- Cydnabuwyd
|dyddiad_y_digwyddiad = o'r [[Deyrnas Unedig]]<br />(fel Rhodesia) [[11 Tachwedd]] [[1965]]<br />(fel ZimbabweSimbabwe) [[18 Ebrill]] [[1980]]
|maint_arwynebedd = 1 E11
|arwynebedd = 390,757
Llinell 49:
|côd_ISO = [[.zw]]
|côd_ffôn = 263
|nodiadau = <sup>1</sup>Defnyddiwyd [[Doler ZimbabweSimbabwe]] hyd 2009
}}
 
Gwlad yn [[Affrica]] Ddeheuol yw '''Gweriniaeth ZimbabweSimbabwe''' neu '''ZimbabweSimbabwe''' (hefyd '''Simbabwe'''). Lleolir y wlad rhwng afonydd [[Afon Zambezi|Zambezi]] a [[Afon Limpopo|Limpopo]]. Mae'n ffinio â [[De Affrica]] i'r de, â [[Botswana]] i'r gorllewin, â [[Zambia]] i'r gogledd ac â [[Moçambique]] i'r dwyrain ac nid oes ganddi fynediad i'r môr. [[Harare]] yw [[prifddinas]] y wlad. Cyn [[annibyniaeth]] roedd ZimbabweSimbabwe ([[Rhodesia]]) yn [[gwladfa|wladfa]] [[DU|Brydeinig]].
 
== Hanes ==
[[Delwedd:Zimbabwe wall.jpg|150px|bawd|chwith|Rhan o furiau [[ZimbabweSimbabwe Fawr]]]]
{{Prif|Hanes ZimbabweSimbabwe}}
Roedd ZimbabweSimbabwe yn ganolfan i [[ymerodraeth]] frodorol yn ne Affrica a'i phrifddinas yn [[ZimbabweSimbabwe Fawr]]. [[Mashona]] oedd y trigolion. Cawsant eu gorchfygu gan y [[Matabele]]. Cipiwyd tir y Matabele a'r Mashona gan yr anturiaethwr [[imperialaeth|imperialaidd]] o [[Saeson|Sais]] [[Cecil Rhodes]] a'r [[Cwmni Prydeinig De Affrica]] yn [[1895]] a chafodd ei henwi'n [[Rhodesia]] ar ei ôl.
 
Datganodd [[Ian Smith]], [[prif weinidog]] gwyn y wlad, [[annibyniaeth]] unochrog ([[UDI]]) oddi ar Brydain yn [[1965]] a datganwyd [[gweriniaeth]] yno yn [[1970]].
Llinell 64:
 
== Daearyddiaeth ==
{{Prif|Daearyddiaeth ZimbabweSimbabwe}}
Mae'r rhan fwyaf o'r wlad yn gorwedd ar wastatir uchel, dros 3,300' (1000m) i fyny ar gyfartaledd. Mae llawer o'r tir yn [[safana]].
 
== Gwleidyddiaeth ==
{{prif|Gwleidyddiaeth ZimbabweSimbabwe}}
 
== Rhaniadau gweinyddol ==
Rhennir ZimbabweSimbabwe yn wyth [[Taleithiau ZimbabweSimbabwe|talaith]] a dwy ddinas â statws taleithiol. Is-rennir y taleithiau hynny yn 59 ardal a 1,200 ardal ddinesig.
[[Delwedd:Zimbabwe.geohive.gif|thumb|420px|right|Taleithiau ac ardaloedd ZimbabweSimbabwe]]
Mae'r taleithiau'n cynnwys:
* [[Bulawayo]] (dinas)
Llinell 83:
* [[Gogledd Matabeleland]]
* [[De Matabeleland]]
* [[Canolbarth ZimbabweSimbabwe|Y Canolbarth]]
 
Ardaloedd: gweler [[Ardaloedd ZimbabweSimbabwe]]
 
Ardaloedd dinesig: gweler [[Ardaloedd dinesig ZimbabweSimbabwe]]
 
== Economi ==
{{prif|Economi ZimbabweSimbabwe}}
 
== Demograffeg ==
{{prif|Demograffeg ZimbabweSimbabwe}}
Mae mwyafrif helaeth y bologaeth yn bobl [[Bantŵ]]. Ceir yn ogystal lleiafrif o bobl o dras [[Ewrop]]eaidd ac [[Asiaid]]d, ond mae eu nifer wedi gostwng yn sylweddol mewn canlyniad i'r sefyllfa gwleidyddol diweddar.
 
Yn ôl cyfansoddiad 2013, mae gan ZimbabweSimbabwe 16 iaith swyddogol: [[Saesneg]], [[iaith arwyddion]] a 14 iaith Affricanaidd; y pwysicaf ohonynt yw [[Ndebele]] a [[Shona]].
 
==Gweler hefyd==
* [[Diwygio tir yn ZimbabweSimbabwe]]
 
[[Categori:ZimbabweSimbabwe| ]]