Mae '''Ogof Bontnewydd''' (neu '''Bont Newydd''') geryng pentrefnghymuned [[Cefnmeiriadog]] yn nyffryn [[afon Elwy|Elwy]] yn [[Sir Ddinbych]] (Cyfeirnod OS: SJ01527102) yn adnabyddus fel y man lle darganfuwyd y gweddillion cynharaf o fodau dynol ar ddaear [[Cymru]] gyda un dant yn mynd nôl tua 225,000 o flynyddoedd. Carreg [[calchfaen|galchfaen]] yw'r ogof ac nid ydyw ar agor i'r cyhoedd, fel arfer.<ref>[http://www.coflein.gov.uk/en/site/306687/details/BONT+NEWYDD+CAVE%3BBONT-NEWYDD+CAVE%3B+PONTNEWYDD+CAVE/ Gwefan Coflein;] Adalwyd 21 Mehefin 2014</ref> Yn wir, dim ond un man arall drwy [[wledydd Prydain]] sydd ag olion dyn mor gynnar a hyn, sef Eartham (Sussex).<ref>''The Archaeology of Clwyd'', Cyngor Sir Clwyd 1991 tudalen 32</ref><ref>Hanes Cymru gan John Davies, Cyhoeddwr: Penguin, 1990, ISBN 0-14-012570-1; tudalen 3</ref> Mae'n perthyn i [[Hen Oes y Cerrig yng Nghymru|Hen Oes y Cerrig]] (neu Paleolithig).
Bu Stephen Aldhouse-Green o [[Amgueddfa Genedlaethol Cymru]] yn gyfrifol am gloddio yma rhwng 1978 a 1995. Ymysg y darganfyddiadau yn yr ogof yr oedd dannedd a rhan o ên [[Dyn Neanderthal|Neanderthals]] cynnar. Cafwyd hyd i 19 o ddannedd i gyd,dant yn perthyn i bum unigolyn yn amrywio o ran oed o blant ieuanc i oedolion. Credir bodiddynt perchenogion y rhain wedi bywfyw rywbryd rhwng 230,000 a 185,000 o flynyddoedd yn ôl. Y dechneg a ddefnyddiwyd i ddyddio oedran y gwrthrychau oedd y gyfres [[dyddio carbon]] drwy [[iwraniwm]] a Thermoluminescence (TL) ar lawry llawr stalagmitig.
Cafwyd hyd i lawfwyeill Neanderthalaidd hefyd, ac esgyrn anifeiliaid gydag olion cigydda arnynt. Darganfyddiad arall yma oedd penglog [[arth]] oedd yn dyddio i gyfnod diweddarach, tua 28,000 o flynyddoedd yn ôl.
==Ffotograffau a dynnwyd yn 2014==
<gallery>
Ogof Bontnewydd Cave Sir Ddinbych 23.JPG|Ceg yr ogof
