Corgi: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
trefn y lluniau |
tacluso a Blwch tacson using AWB |
||
Llinell 18:
Math o [[ci|gi corlanu]], neu gi sodli, llwynogaidd yr olwg yw'r '''corgi''' sy'n frodorol o [[Cymru|Gymru]].<ref name="Cunliffe">{{cite book |last=Cunliffe |first=Juliette |title=The Encyclopedia of Dog Breeds |publisher=Parragon Publishing |year=2004 |page=237}}</ref> Mae'r enw'n 'corgi' yn air cyfansawdd, sy'n cynnwys dwy elfen: 'cor' am bach, fel yn 'corrach', a 'ci', ac un o'r ychydig eiriau Cymraeg sydd wedi cael eu [[:en:List of English words of Welsh origin|mabwysiadu gan y Saesneg]].
Ceir dau frid neu fath o gorgwn Cymreig, sef corgi [[Sir Benfro]] (y mwyaf poblogaidd) a chorgi [[Sir Aberteifi]] (a elwir hefyd yn Gorgi Dyfed ac yn Gorgi Ceredigion. Ci byrgoes ydyw gyda chot felen gyda gwyn dan yr [[gên|ên]] yn aml. Ci gyrru gwartheg oedd y corgi - yn ddigon bach a sydyn i sodli'r gwartheg (sef brathu'r sodlau) - er mwyn gyrru'r gwartheg, [[Cob Cymreig|merlod a chobiau]] neu ddefaid gan fwyaf. Maent yn llwyddianus iawn mewn sioeau ond cŵn anwes yw corgwn gan fwyaf heddiw.
Yn ôl traddodiad, roedd yn well gan y [[Tylwyth Teg]] farchogaeth y corgi nag unrhyw anifail arall.<ref name="Hausman">{{cite book |last=Hausman |first= Gerald |title=The Mythology of Dogs |publisher=Macmillan |year=1998 |pages=275–277}}</ref> Cyfeiriodd y nofel Saesneg ''[[Korgi]]'' (''Top Shelf Productions'') at y cysylltiad hwn gan fodau o deulu'r Tylwyth Teg, o'r enw "Mollies", yn cyd-fyw gyda'u cyfeillion 'Korgi' a edrychai'n ddigon tebyg i Gorgwn Sir Benfro.<ref>{{cite web |url= http://www.comicbookresources.com/?page=article&id=9358 |title=Man's Best Friend: Slade talks Korgi | accessdate= 2009}}</ref>
Llinell 35:
==Niferoedd==
Bu cryn bryder ers y [[2000au]] fod y nifer o gorgwn Cymreig yn prinhau a rhodwyd y brid hwn ar Restr Cŵn Prin Clwb Cennel Prydain. Yn 2013, dim ond 241 Corgi Cymreig oedd wedi'u cofrestru. I dynnu'r corgi o'r rhestr hon, mae'n rhaid cael dros 300.<ref>{{cite news| url=http://newsfeed.time.com/2013/11/05/everybody-panic-corgis-are-on-their-way-to-becoming-an-endangered-species/ | work=Time | title=Everybody Panic: Corgis Are On Their Way to Becoming Endangered | date=5 Tachwedd 2013}}</ref>
==Gweler hefyd==
| |||