Difodiant mawr bywyd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Symudodd Llywelyn2000 y dudalen Ddifodiannau Mawr Bywyd i Difodiannau Mawr Bywyd |
del |
||
Llinell 1:
{{annotated image/Extinction}}▼
Mae ''' Ddifodiannau Mawr Bywyd''' (Saesneg: ''mass extinction events'') yn ddigwyddiadau byd-eang pan welir lleihad yn y bywyd sydd ar y Ddaear a hynny ar raddfa enfawr. Gellir diffinio sawl difodiant drwy edrych ar y newid sylweddol yn yr amrywiaeth a nifer yr [[Organeb amlgellog|organebau amlgellog]]. Mae difodiannau o'r fath yn cael effaith ar gydrannau'r biosffêr.<ref>{{Cite journal| doi = 10.1371/journal.pbio.0020272| pmid = 15314670| year = 2004| last1 = Nee | first1 = S.| title = Extinction, slime, and bottoms| volume = 2| issue = 8| pages = E272| pmc = 509315| journal = PLoS Biology }}</ref>
▲{{annotated image/Extinction}}
'Dyw graddfa'r difodiannau mawr a welwyd dros y milenia ddim yn gyson: mae nhw'n digwydd heb batrwm o ran amser. Gellir dweud yn fras, o astudio [[ffosil]]iau fod difodiannau cefndirol yn digwydd tua 2 i 5 [[teulu (bioleg)]] (tacsonomegol) anifeiliaid morol bob miliwn o flynyddoedd. Dyma, felly, y math o ffosiliau a astudir yn fwyaf aml, oherwydd y cofnod manwl sydd ar gael ohonynt, o'i gymharu ag anifeiliaid y tir.
Llinell 25:
Y difodiant mawr diweddaraf i ddigwydd, ac efallai'r enwocaf ohony nhw i gyd yw'r Difodiant Mawr y [[Cretasaidd]]-[[Paleogen]]aidd, a ddigwyddodd tua {{period start|Paleogene}} miliwn o flynyddoedd [[Cyn y Presennol]] (CP). Gwelwyd difodi llawer iawn o [[anifail|anifeiniaid]] a [[planhigion|phlanhigion]] a hynny mewn amser cymharol fyr.<ref name="Ward 2006">{{Cite journal|url = |title = Impact from the Deep|last = Ward|first = Peter D|date = 2006|journal = Scientific American|doi = |pmid = |access-date = }}</ref> Yn ychwanegol at y 5 prif ddifodiant mawr, ceir nifer o rai mân a'r difodiant hwnnw sy'n digwydd heddiw a achoswyd gan ddyn, a elwir weithiau y 6ed difodiant. Digwyddant gan fwyaf yn ystod y [[Ffanerosöig]] (yr Eon daearegol presennol, a'r un ble gwelwyd amrywiaeth eang o blanhigion ac anifeiliaid yn esblygu).<ref name="Butterfield2007">{{cite journal| last1 = Butterfield | first1 = N. J.| year = 2007| title = Macroevolution and macroecology through deep time| journal = Palaeontology| volume = 50| issue = 1| pages = 41–55| doi = 10.1111/j.1475-4983.2006.00613.x}}</ref>
{{clirio}}
{{Phanerozoic biodiversity}}
| |||