Geomorffoleg: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Astudiaeth o ffurf wyneb y ddaear yw '''morffoleggeomorffoleg''', yn enwedig ei wyneb. Mae'n morffolegun yndisgyblaeth disgrifioo ffurffewn y[[daearyddiaeth ddaearffisegol]] acsy'n ynceisio esbonio sut mae'r eiffurfiau ffurfffisegol hyn yn datblygu nawr ac yn y gorffennol. Mae [[geoleg]] yn gymorth i esbonio ffurf wyneb y ddaear hefyd, ondac [[erydiad]] a [[gwaddodiad]] yw'r ffactorau pennaf. Oherwydd ein gwybodaeth gynyddol am wyneb y [[lleuad]] a'r blaned [[Mawrth (planed)|Mawrth]], mae morffoleg erbyn hyn yn cwmpasu ffurf y cyrff hynnyhyn hefyd.

Er fod morffoleg yn golygu astudiaeth ffurf tirwedd cyffredin fel [[ystum afon|ystumiau afon]], ffurf [[bryn]]iau neu [[bae]]au, mae'n anodd esbonio hanes y ffurfiad. SiŵrDros iawny maemilenia hi'nnewidiwyd bosibsiap weldy oliontirffurfiau erydiadhyn, yn bennaf gan rym [[Platiau tectonig|blatiau tectonig]] ynghyd â chyfuniad o brosesau megis effaith dŵr, weithiaugwynt, ondiâ, bethtân, [[organebau byw]], a newidiadau drwy adweithiau cemegol sy'n gyfrifol am erydiadffurfio gwynt?pridd Aa phryddeunyddiau roedderaill. erydiadCafodd yr [[hinsawdd]], felly, gryn effaith ar geomorffoleg y Ddaear, a chafodd dyn hefyd ddylanwad, yn dechrau?enwedig Trwyers chwilioy ateb[[Chwyldro iDiwydiannol]]. gwestiynauO fellyran geoleg, maeyr effaith fwyaf ar y Ddaear yw'nr bosibgrymoedd casglua gwyddionaethffurfiodd amy ddyfodolmynyddoedd, ffurfio [[llosgfynydd]]oedd, newidiadau isostatig i'r tirffurfiau a bywydchreu [[Peiriannegbasn Sifilgwaddodol|basnau gwaddodol]] tyfn ble mae wyneb y Ddaear yn gostwng ac yn cael ei lenwi gan ddeunydd o rannau eraill. Mae wyneb y Ddaear, hefydfelly, yn groesdoriad o weithredoedd hinsoddol, hydrolegol a biolegol.

Yn eiy blynyddoedd cynnar, roedd morffoleg yn wyddionaeth daearegdaearegol. Y [[cylchred erydiad]], a ddatblygwyd gan [[Morris Davis]] rhwng [[1884]] a [[1899]], oedd y model morffolegol cyntaf, ond roedd yn syml iawn.