Genws: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Addbot (sgwrs | cyfraniadau)
B Bot: Migrating 91 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q34740 (translate me)
ailsgwennu
Llinell 1:
{{dosbarthiad biolegol}}
 
Rheng [[tacson]] o fewn dosbarthiad [[organebau byw]] yw '''Genwsgenws''' (lluosog: '''genera''', '''genysau''') neu '''dylwyth''' ywa unddefnyddir o rhengoeddi'r [[dosbarthiad gwyddonol]] [[anifail|anifeiliaiddosbarthu'n wyddonol]]; amae [[planhigyn|phlanhigion]]hefyd yn cael ei ddefnyddio ar gyfer ffosiliau o fewn meysydd [[biolegbywydeg]]ol.
 
Yn hierarchaeth y dosbarthu, mae genws yn uwch na [[rhywogaeth]] ac yn is na [[Teulu (bioleg)|theulu]]. O ran [[Enw deuenwol|enwau deuol]], mae genws yn ffurfio rhan gyntaf enw'r rhywogaeth e.e. mae ''Felis catus'' a ''Felis silvestris'' yn ddwy rhywogaeth wahanol o fewn y genws ''Felis''. Mae ''Felis'', felly'n genws o fewn y teulu ''Felidae''.
{{eginyn bioleg}}
 
Mae'r union ddosbarthiad yn cael ei benderfynu gan dacsonomegwyr. Nid ydynt wedi'u naddu mewn gwenithfaen, ac mae awdurdodau gwahanol yn aml yn nodi dosbarthiad gwahanol ar gyfer y genera. Ceir canllawiau ymarferol, fodd bynnag, er mwyn cysoni'r gwaith,<ref>{{cite journal |last=Gill |first=F. B. |first2=B. |last2=Slikas |first3=F. H. |last3=Sheldon |title=Phylogeny of titmice (Paridae): II. Species relationships based on sequences of the mitochondrial cytochrome-b gene |journal=Auk |volume=122 |issue=1 |pages=121–143 |year=2005 |doi=10.1642/0004-8038(2005)122[0121:POTPIS]2.0.CO;2 }}</ref> gan gynnwys y cysyniad y dylai unrhyw genws newydd fod yn driw i'r tri maen prawf canlynol:
 
# ''monophyly'' – rhoddir holl ddisgynyddion [[tacson]] mewn un grŵp<ref>De la Maza-Benignos, M. , Lozano-Vilano, M.L., & García-Ramírez, M. E. (2015). Response paper: Morphometric article by Mejía et al. 2015 alluding genera Herichthys and Nosferatu displays serious inconsistencies. Neotropical Ichthyology, 13(4), 673-676.http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S1679-62252015000400673&script=sci_arttext</ref>
# cywasgu rhesymol - ni ddylid ehangu'r genws yn ddiangen
# eglureder - fel arfer, yng nghyd-destun meini prawf sy'n ymwneud ag [[esblygiad]], e.e. [[ecoleg]], [[morffoleg]] neu [[bioddaearyddiaeth]], ystyrir 'dilyniant y DNA' yn "ganlyniad" yn hytrach nag yn "gyflwr" llinellau newydd sy'n esblygu.<ref>De la Maza-Benignos, M., Lozano-Vilano, M. L., & García-Ramírez, M. E. (2015). Response paper: Morphometric article by Mejía et al. 2015 alluding genera Herichthys and Nosferatu displays serious inconsistencies. Neotropical Ichthyology, 13(4), 673-676.http://www.scielo.br/scielo.php?pid=S1679-62252015000400673&script=sci_arttext</ref>
 
==Geirdarddiad==
O'r [[Lladin]] y daw'r term ''{{lang|la|{{linktext|genws}}}}'' ("ffynhonnell; math; grŵp; cenedl"),<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/genus Merriam Webster Dictionary]</ref>, enw sy'n gytras â ''{{lang|la|[[wikt:gigno|gignere]]}}'' ("beichiogi; geni"). [[Carl Linnaeus|Linnaeus]] a wnaeth y gair yn boblogaidd, a hynny yn 1753 pan gyhoeddodd ''[[Species Plantarum]]'', ond ystyrir y [[botaneg]]ydd Joseph Pitton de Tournefort (1656–1708) fel sylfaenydd y cysyniad modern o genera.<ref>{{cite book |last=Stuessy |first=T. F. |year=2009 |title=Plant Taxonomy: The Systematic Evaluation of Comparative Data |location=New York |publisher=Columbia University Press |page=42 |isbn=9780231147125 |edition=2nd }}</ref>
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
[[Categori:Dosbarthiad gwyddonol]]