Cwmwlws: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'thumb|Cymylau cumulua Cymylau bychan gwyn gwlanog yw cumulua (neu '''cwmwlws''') a welir ar gefndir o awyr las ac a elwir,...'
 
manion
Llinell 1:
[[File:GoldenMedows.jpg|thumbbawd|Cymylau cumulua'meirch y ddrycin']]
[[File:2014-05-29 17-19-06 timelapse-nuages-belfort.ogv|bawd|Fideo cyflym o ''Cumulus humilis'' yn ffurfio, yn carlamu ac yn diflannu, ar ddiwrnod poeth.]]
 
[[CymylauCwmwl]] bychan gwyn gwlanog yw cumulua'''cwmwlws''' (neu'n wyddonol: '''cwmwlws''cwmulus'''''; ar lafar - '''Seintiau tywydd braf''', '''meirch y ddrycin''' ayb) a welir ar gefndir o awyr las ac a elwir, yn addas iawn, yn 'gymylau tywydd braf'. Anaml maent yn ffurfio'n uwch na 2,000 m (6,600 tr) o'r Ddaear. O'r gair [[Lladin]] ''cwmwlws'' y daw'r gair Cymraeg '[[cwmwl]]'.
 
==Enwau eraill==
 
Enwau eraill arnynt yw 'cymylau defaid' am eu bod yn weddol grwn a gwasgaredig – yn debyg i braidd yn pori'r llechweddau. Oherwydd eu diniweidrwydd, mae'n debyg, cawsant eu cyffelybu yng [[Gwynedd|Ngwynedd]] â'r [[Seintiau]]: 'Seintiau tywydd braf' dros [[Ynys Môn]] (o [[Waunfawr]]) a 'Seintiau [[Aberdyfi]]' dros Fae [[Ceredigion]] (o [[Cricieth|Gricieth]]). Ond hawdd iawn y gall y diniwed newid ei natur.!
 
Pan gyfyd gwyntoedd stormus o'r de orllewin â'r cymylau bychain yn carlamu ar draws yr awyr o'r cyfeiriad hwnnw fe'u gelwir yn 'feirch y ddrycin' a 'merlod Hafnant' yn ardal [[Ysbyty Ifan]], sy'n gyfeiriad at Fynydd Hafnant ym mhen ucha'r cwm. Os ydynt yn cynyddu ac ymledu gallant fod yn un o'r arwyddion cyntaf bod glaw ar ei ffordd. Enw arnynt yn ardal y [[Bala]] pan maent yn dechrau ymddangos yw 'cymylau pennau cŵn'. Os parhânt i gynyddu a phentyrru deuant i edrych fel blodfresych mawr bolddu ac ymhen ychydig oriau yn gymylau terfysg. Ceir dywediad am hynny o ogledd [[Ceredigion]]: 'Pen ci bore o wanwyn, uchel gynffon buwch cyn nos.' Yr 'uchel gynffon buwch' yn cyfeirio at y gwartheg yn 'stodi, neu'n rhedeg â'u cynffonnau'n syth i'r awyr, fel y gwnânt ar dywydd trymaidd cyn storm o felt a thrannau yn yr haf.
 
Pan fydd yr awyr y tu cefn neu uwchben y Cumulus bychain yn dechrau llenwi â haenau o gymylau llwydion, bydd cysgod y cymylau uchel yn troi'r rhai isel yn dywyll iawn. Disgrifir hynny yn yr enwau: 'cŵn duon [[Dinbych]]' (Penmachno) am gymylau bach duon ddeuant cyn storm, tra ym Môn ceir y disgrifiad: 'defaid duon dan do' am gymylau bychain yn symud o dan nenfwd llwyd yr haenau uwch.
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
{{Priodoliad Twm Elias|''Llên Gwerin''|Cymdeithas Edward LLwyd}}
 
[[Categori:Cymylau]]