Llundain: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
Dileu Saesneg: yn y cywllt hwn, mae'r ddau derm 'powdwr gwn' a 'Phont Llundain' yn gwbwl eglur. |
||
Llinell 39:
[[Delwedd:London 1300 Historical Atlas William R Shepherd (died 1934).PNG|200px|dde|bawd|Map o Lundain yn 1300]]
Mewn dial, ymosododd byddin y Saeson gan ddymchwel
Dechreuwyd adeiladu [[Palas San Steffan]] yn 1097 yn agos i’r abaty o’r un enw. Mae [[San Steffan]] wedi bod yn ardal lywodraethol o’r cyfnod hwnnw hyd heddiw. Tyfodd Llundain mewn cyfoeth a phoblogaeth yn ystod yr [[Oesoedd Canol]]. Yn 1100 roedd poblogaeth Llundain tua 18,000; erbyn 1300 tyfodd i bron 100,000. Gwaharddodd [[Edward I, brenin Lloegr|Brenin Edward]] Iddewon o'r ddinas a lleihaodd y boblogaeth.
Llinell 45:
[[Delwedd:Great Fire London.jpg|dde|bawd|200px|[[Tân Mawr Llundain]]]]
Daeth trychineb y [[Pla du]] yn y 14eg ganrif. Collodd Llundain traean o’i phoblogaeth. Roedd yn weddol dawel yn ystod y canol oesoedd, oni bai am rhai rhyfeloedd cartref megis [[Rhyfeloedd y Rhosynnau]]. Ar ôl trechu'r [[Armada Sbaeneg]] yn 1588, cafwyd sefydlogrwydd llywodraethol a gwelwyd twf yn y ddinas. Yn 1603 daeth [[Iago, brenin Lloegr (I) a'r Alban (VI)]] yn frenin Lloegr. Roedd ei ddeddfau gwrth-[[Catholigiaeth|Gatholig]] yn amhoblogaidd iawn, ac felly cafwyd ymgais i'w lofruddio; adnabyddir hyn fel [[Cynllwyn y Powdr Gwn]]
Achosodd y Pla Mawr nifer o broblemau yn Llundain yn gynnar yn yr 17g. Lladdwyd rhwng 70,000 a 100,000 yn y pla rhwng 1665-66. Daeth y pla i ben fwy na thebyg oherwydd i’r [[Tân Mawr Llundain|dân mawr Llundain]], ei glirio yn 1666. Cynnwyd y tân yn y ddinas wreiddiol ac ymledodd drwy’r adeiladau pren a'r toeau gwellt. Cymerodd yr ailadeiladu 10 mlynedd i'w hailadeiladu.
|