Palesteina dan Fandad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
gweithio ar paragraff 1 ychydig + map Cymraeg |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 6:
Yn dilyn cytundeb dirgel Sykes-Picot rhwng Prydain a Ffrainc yn 1915 cytunwyd y byddai'r ddau ymerodraeth yn rhannu'r Dwyrain Canol yn dilyn ennill y Rhyfel Mawr. Roedd y ddwy wlad i gael rheolaeth lawn neu tra-arglwyddiaeth dros y tiroedd Arabaidd i'r de o [[Anatolia]] yn dilyn cwymp disgwyladwy [[Ymerodraeth yr Otomaniaid]].
Yn ogystal â chytundeb ddirgel Sykes-Picot yn 1916 fe addawodd Lywodraeth Prydain y byddai'n sefydlu 'Mamwlad Iddewig' ym Mhalesteina
Gyda cwymp y Grymoedd Canolig (Ymerodraethau Yr Almaen, Awstria-Hwngari, Twrci Otomanaidd a Bwlgaria) trosglwyddwyd rheolaeth dros y tir a ddaeth yn Balesteina i Brydain
==Tiriogaeth==
Gyda Chytundeb San Remo yn 1920 trosglwyddwyd y tiriogaeth yn ffurfiol i Brydain. Roedd
Roedd rheolaeth y tiriogaeth i fod yn wahanol i wladychu ymerodraethol lawn gan ei fod i'w reoli o dan "mandad" gan Gynghrair y Cenhedloedd ar y dealltwriaeth y byddai Prydain (yn nawddoglyd) yn adeiladu'r wlad a pharatoi'r brodorion ar gyfer hunanlywodraeth lawn yn y dyfodol, "until such time as they are able to stand alone".<ref>[http://avalon.law.yale.edu/20th_century/leagcov.asp#art22 Article 22, The Covenant of the League of Nations] and "Mandate for Palestine," ''Encyclopedia Judaica'', Vol. 11, p. 862, Keter Publishing House, Jerusalem, 1972</ref>
Llinell 19:
==Demograffeg==
[[File:Mandate for Palestine (legal instrument).png|thumb|Memorandwm Mandad a gyflwynwyd i Senedd Prydain, Rhagfyr 1922]]
Roedd y tiriogaeth wedi gweld ymdufo bwriadol a chyson gan [[Iddewon]] fel rhan o'r aliya i'w wlad a thrwy mudiadau [[Seionaeth|Seionistaidd]] fel [[Chofefei Tzion]]. Erbyn i Brydain gymryd rheolaeth o'r tiriogaeth roedd yr
Roedd y boblogaidd Arabaidd yn dal i fod mewn mwyafrif clir dros yr Iddewon drwy gydol cyfnod y Mandad. Roedd y boblogaeth honno wedi gweld tŵ mewn niferoedd, yn rannol oherwydd bod llewyrch a gwaithgynhyrchu Iddewig a mudo i Balesteina oherwydd cynyddu cylfeoedd gwaith i'r Arabiaid.<ref>http://www.cjpme.org/fs_007</ref>
Llinell 25:
Cafodd yr ardal ei farcio gan fewnfudo mawr gan Iddewon Ewropeaidd ar ôl i'r Brydeinig ymgymryd â'r mandad yn 1920. Arweiniodd hyn at gynnydd yn lefel y gwrthdaro ac yn y pen draw, mwy o wrthryfel a gwrthdaro treisgar rhwng Iddewon a Arabaidd. Yn 1947, torrodd rhyfel cartref rhwng y partïon.
== Poblogaeth
[[File:Stamp_palestine_10_mils.jpg|200px|right|Stamp Mandad tair ieithog, Saesneg, Arabeg, Hebraeg]]
Yn seiliedig ar niferoedd y hanesydd Justin McCarthy (Poblogaeth Palesteina, Hanes y Boblogaeth ac Ystadegau'r Cyfnod Ottomaniaid Hwyr a'r Mandad; Gwasg Prifysgol Columbia; ISBN 0-231-07110-8)
Llinell 44:
|}
== Poblogaeth
{| class="wikitable"
! Blwyddyn
Llinell 61:
==Uwch Gomisiynwyr Prydain dros Palesteina Mandad==
*
*
*
*
==Nodweddion==
| |||