Bellis perennis
Planhigyn blodeuol yw llygad y dydd (Lladin: Bellis perennis; Saesneg: Daisy) sy'n aelod o deulu'r Asteraceae. Ceir sawl rhywogaeth o lygad y dydd ond mae'r enw fel arfer yn cyfeirio at Bellis perennis sef y mwyaf cyffredin yng Nghymru.
| Delwedd:Belis peremnis - panoramio.jpg, Bellis perennis white (aka).jpg, 00 4448 Gänseblümchen (Bellis perennis).jpg | |
| Enghraifft o'r canlynol | tacson  |
|---|---|
| Safle tacson | rhywogaeth |
| Rhiant dacson | Bellis |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
| Bellis perennis | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Ddim wedi'i restru: | Angiosperms |
| Ddim wedi'i restru: | Eudicots |
| Ddim wedi'i restru: | Asterids |
| Urdd: | Asterales |
| Teulu: | Asteraceae |
| Genws: | Bellis |
| Rhywogaeth: | B. perennis |
| Enw deuenwol | |
| Bellis perennis L. | |
| Cyfystyron[1] | |
| |
Mae'r gair Saesneg daisy yn tarddu o'r geiriau "day's eye" yn union fel llygad y dydd.
Mae Bellis perennis yn frodorol o ganol a gogledd Ewrop, ond bellach wedi ymgyfatrebu mewn gwledydd cynnes e.e. yr Americas.[2][3] and Australasia.
Planhigyn llysieuol ydyw gyda rhisomau byr sy'n cropian a rhosynnau o ddail bychan crwn (neu o siap llwyau) sydd rhwng 2–5 cm (3/4 - 2 fodfedd) o hyd. Yn aml, fe'i gwelir mewn lawntiau a gall fod yn anodd ei ddileu drwy beiriant torri gwair; gellir ei alw felly'n chwynyn.[4]
Mae'r blodau'n gyfansawdd, ar ffurf pseudanthiwm, ac wed'u ffurfio o nifer o flodau tua 2–3 cm (3/4 to 1-1/4) mewn diametr, a choron o betalau bychan, weithiau gyda'r pwyntiau'n binc. Maent yn tyfu at un bonyn approx. 2–10 cm (3/4 - 4 mod) o daldra.[5]
Rhinweddau meddygol
golyguArferid gwneud eli allan o'r blodau: tua llond dwrn go dda wedi'u malu'n gyrbibion a'u gwasgu mewn talp o fenyn. Defyddid yr eli ar y croen i wella cricmala (gwynegon) neu gymalau poenus. Mae cnoi'r dail hefyd yn beth da i wella wlser.[6]
Yn ôl rhai ysgolheigion, mae'r rhinweddau canlynol iddo: gwrthffwng, glanhau'r gwaed, lleddfu poen. Gall hefyd wella peswch, poenau yn y stumog, gwynegon (cricmala) a phroblemau'n ymwneud â beichiogrwydd.[7]
Mae llygad y dydd yn cynnwys: saponinau, tannin, olew hanfodol, fflafonau a gludiau (mucilage).[8]
Llên gwerin
golyguGwelais lwyth o flodau llygaid y dydd yn y Groeslon, Waunfawr, 6 Ionawr 2018. Roedd fy Mam [o Ddyffryn Ogwen] yn arfer dweud bod y Gwanwyn wedi cyrraedd os oeddech yn gallu sathru mwy na chwech Llygad y Dydd ar unwaith.[9]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ The source The Plant List used was the International Compositae Alliance. "Bellis perennis L." The Plant List; Version 1. (published on the internet). Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden. 2010. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-08-28. Cyrchwyd November 12, 2012.
- ↑ "Bellis perennis Linnaeus". Flora of North America.
- ↑ PLANTS Profile., "Bellis perennis L. lawndaisy", USDA Natural Resources Conservation Service. http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=bepe2 Archifwyd 2021-02-13 yn y Peiriant Wayback
- ↑ "Weeds of Northeast - USDA PLANTS". usda.gov. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-02-13. Cyrchwyd 2016-02-21.
- ↑ Stace, C.A. (2010). New flora of the British isles (arg. Third). Cambridge, U.K.: Cambridge University Press. t. 749. ISBN 9780521707725.
- ↑ Llysiau Rhinweddol gan Ann Jenkins, cyhoeddwyd gan Wasg Gomer, 1982.
- ↑ Jonas: Mosby's Dictionary of Complementary and Alternative Medicine.
- ↑ "David L. Hoffmann B.Sc. (Hons), M.N.I.M.H. ar y wefan 'Health world'". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2009-08-28. Cyrchwyd 2009-04-11.
- ↑ Anita Myfanwy
.jpg,_00_4448_G%C3%A4nsebl%C3%BCmchen_(Bellis_perennis).jpg){kind=link}