Brwydr Maesyfed
Brwydr ger Maesyfed, Powys oedd Brwydr Maesyfed gyda'r Cymry o dan arweiniad yr Arglwydd Rhys o Ddeheubarth yn fuddugol a lle lladdwyd deugain o farchogion Roger Mortimer o Wigmore a Hugh de Say yn 1195.
| Enghraifft o'r canlynol | brwydr  |
|---|---|
| Dyddiad | 1195 |
| Rhan o | Ymosodiad y Normaniaid ar Gymru |
| Cysylltir gyda | Rhys ap Gruffudd |
| Lleoliad | Maesyfed |
 | |
| Gwladwriaeth | Cymru |
Hon oedd brwydr olaf Rhys, Tywysog Deheubarth, yn ei ymgyrch olaf yn erbyn y Normaniaid, pan gipiodd nifer o gestyll gan gynnwys Castell Caerfyrddin a llosgi'r dref Seisnig yn ulw. Gyda chymorth llawer rhagor o filwyr Cymraeg lleol trodd i'r dwyrain gan ymosod ar Castell Glan Edw (Conwy ger Maesyfed) gyda'i beiriannau rhyfel nerthol nes i'r Saeson ildio; llosgodd y castell. Aeth yn ei flaen i gipio Castell Maesyfed a Chastell Paun. O fewn dyddiau, bron, roedd ei fyddin yn fuddugol ym Mrwydr Maesyfed ar lawr y dyffryn pan laddwyd deugain o farchogion Roger de Mortimer a Hugh de Say.