Bwrdd Ffilmiau Cymraeg

Corff cynhyrchu ffilmiau oedd y Bwrdd Ffilmiau Cymraeg a ffurfiwyd ym mis Gorffennaf 1970. O ganlyniad i ysgol breswyl ar Gyfryngau Llenyddol Newydd yng Ngregynog, ger y Trallwng, fe'i ffurfiwyd o dan adain Cyngor Celfyddydau Gogledd Cymru. Ei nod oedd annog a hyrwyddo cynhyrchu ffilmiau yn y Gymraeg.

Bwrdd Ffilmiau Cymraeg

Ei enw cychwynnol oedd Panel Ffilmiau Cymraeg Gregynog cyn newid i Bwrdd Ffilmiau'r Gogledd yn 1972 ac yna Bwrdd Ffilmiau Cymraeg yn fuan wedyn. Cynhyrchwyd sawl ffilm cyn i'r bwrdd gael ei ddiddymu ym mis Medi 1986.

Mae deunydd ffilm a chofnodion gweinyddol y bwrdd wedi eu harchifo yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

Cynyrchiadau

Cynhyrchwyd sawl ffilm gofiadwy gan y bwrdd yn cynnwys un o'r ffilmiau arswyd cyntaf yn Gymraeg, O'r Ddaear Hen a'r "comedi tywyll" Gwaed Ar Y Sêr. Aethpwyd a'r ffilmiau hyn ar daith o Gymru ac fe'u dangoswyd i nifer o blant ysgol gynradd; yn dilyn hyn roedd storiau yn y papurau newydd am fod rhieni yn cwyno fod y ffilmiau wedi eu dychryn eu plant.

Ar ôl lansio S4C yn 1982, ffilm fawr gyntaf y sianel a ddangoswyd adeg y Nadolig y flwyddyn honno oedd Madam Wen, addasiad o nofel antur wedi'i gosod yn Sir Fôn. Yn dilyn helbul am orwario ar y ffilm, syrthiodd y bai ar bennaeth y Bwrdd Ffilmiau ar y pryd, Gwilym Owen. Fe'i orfodwyd gan S4C i adael swydd pennaeth y bwrdd ond cafodd ei gydnabod fel cynhyrchydd ar gredydau y ffilm.

Rhestr cynyrchiadau

Ffilmiau a gomisiynwyd gan y bwrdd

• Yr Hen Dynnwr Lluniau (1973)
• Arlunydd wrth ei Waith (1974)
• Capeli (1974)
• Ifan ar Ffo (1974)
• Scersli Bilif (1974)
• Gwaed Ar Y Sêr (1975)
• Y Dieithryn (1977)

Ffilmiau gwreiddiol i blant

• Crochendy Syr Wynff a Mici (1979)
• Garej Syr Wynff a Mici (1979)
• Teliffant (1979)

Ffilmiau'r bwrdd fel uned gynhyrchu annibynnol

• Newid Gêr (1980)
• Teisennau Mair (1980)
• O.G. (1981)
• O'r Ddaear Hen (1981)
• Madam Wen (1982)
• Ty'd Yma Tomi (1984)