Cadwyn (arwydd o swydd)

Mae cadwyn neu goler yn wrthych sy'n cael ei wisgo o amgylch y gwddf fel arwyddnod swyddogaeth neu arwydd o lw neu ymlyniad arall yn Ewrop o'r Oesoedd Canol ymlaen.

Thomas More yn gwisgo Coler Esses, gyda bathodyn rhosyn Tuduraidd Harri VIII, gan Hans Holbein yr Ieuaf (1527)

Daw'r gair Cymraeg fel benthyciad o'r gair Lladin catēna a cheir y cyfeiriad cynharaf o'r gair yn y Gymraeg o'r 13g.

Un o'r cadwyni hynaf a mwyaf adnabyddus o'r math hwn yw Coler Esses, sydd wedi cael ei ddefnyddio'n barhaus yn Lloegr ers y 14g.

Defnyddiwyd gwahanol fathau o lifrai yn yr Oesoedd Canol i ddynodi ymlyniad i berson dylanwadol gan ffrindiau, gweision, a chefnogwyr gwleidyddol. Y gadwyn, o fetel gwerthfawr fel arfer, oedd y ffurf fwyaf mawreddog ar y rhain, a rhoddwyd hi fel arfer gan y person yr oedd y lifrai yn gysylltiedig ag ef i'w gymdeithion agosaf neu bwysicaf. Ni ddylid, yn y cyfnod cynnar, ei weld fel rhywbeth ar wahân i ffenomen ehangach bathodynnau, dillad a ffurfiau eraill o lifrai. Byddai bathodyn neu wrthrych yn hongian o'r gadwyn i ddangos y person yr oedd y lifrai yn gysylltiedig ag ef; rhan bwysicaf yr eitem i gyfoeswyr. Yn yr un modd, gwisgwyd coleri aur nad oedd ag unrhyw gysylltiad â lifrai.

Mae'r rhan fwyaf o feiri yng ngwledydd Prydain ac Iwerddon yn gwisgo cadwyn, ac mae rhai newydd yn dal i gael eu dylunio ar gyfer bwrdeistrefi newydd. Weithiau bydd gan briod y maer fersiwn llawer llai. Gwisgir y rhain dros ddillad arferol pan fyddant ar ddyletswyddau swyddogol. Yn dilyn yr arfer Prydeinig, mae'r rhan fwyaf o feiri Canada, Awstralia a Seland Newydd hefyd yn gwisgo cadwyni. Mae'r arfer hefyd wedi lledaenu y tu hwnt i'r Gymanwlad, i'r Almaen (Prwsia yn unig yn wreiddiol) ym 1808, i'r Iseldiroedd gan archddyfarniad brenhinol yn 1852 ac i Norwy ar ôl i faer Oslo dderbyn un fel rhodd yn 1950, ac mae gan y mwyafrif o feiri Norwyaidd gadwyni maerol.

Mae cadwyni hefyd yn cael eu gwisgo gan urddau marchogion a'r Seiri Rhyddion.