Cap gweog bedw
Cortinarius triumphans

Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Fungi
Dosbarth: Basidiomycota
Urdd: Agaricales
Teulu: Cortinariaceae
Genws: Cortinarius[*]
Rhywogaeth: Cortinarius triumphans
Enw deuenwol
Cortinarius triumphans
Fr. (1838)

Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Cortinariaceae yw'r Cap gweog bedw (Lladin: Cortinarius triumphans; Saesneg: Birch Webcap).[1] 'Y Capiau Gweog' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. 'Fel gwe' yw 'gweog' hy cap sy'n edrych fel pe tae wedi'i wneud o we pry cop. Mae'r teulu Cortinariaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.

Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop.

Lliw sborau'r fadarchen hon yw bordeaux. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un amgrwm. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel mycorhisa.

Ffyngau golygu

Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.

Aelodau eraill o deulu'r Cortinariaceae golygu

Mae gan Cap gweog bedw ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:

Rhestr Wicidata:

rhywogaeth enw tacson delwedd
Cap gweog blodiog Cortinarius aleuriosmus
Cortinarius aerugineoconicus Cortinarius aerugineoconicus
Cortinarius alboaggregatus Cortinarius alboaggregatus
Cortinarius alboroseus Cortinarius alboroseus
Cortinarius alneus Cortinarius alneus
Cortinarius ammophilus Cortinarius ammophilus
Cortinarius anauensis Cortinarius anauensis
Cortinarius anfractus Cortinarius anfractus
Cortinarius anisodorus Cortinarius anisodorus
Cortinarius argenteopileatus Cortinarius argenteopileatus
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Gweler hefyd golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
  2. Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
  3. Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
  Safonwyd yr enw Cap gweog bedw gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.