Cap marwol ffug
Amanita citrina

, ,

Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Fungi
Dosbarth: Basidiomycota
Urdd: Agaricales
Teulu: Amanitaceae
Genws: Amanita[*]
Rhywogaeth: Amanita citrina
Enw deuenwol
Amanita citrina
Pers. (1797)

Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Amanitaceae yw'r Cap marwol ffug (Lladin: Amanita citrina; Saesneg: False Deathcap).[1] 'Yr Amanitáu' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Tarddiad yr enw yma yw Amanus (Hen Roeg: Ἁμανός), mynydd yn Cilicia. Ceir enw Cymraeg arall ar y rhywogaeth hon, sef Cap marwol ffug gwyn. Mae'r teulu Amanitaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.


Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un fflat. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel mycorhisa.

Ffyngau

golygu

Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.

Aelodau eraill o deulu'r Amanitaceae

golygu

Mae gan Cap marwol ffug ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:

Rhestr Wicidata:

rhywogaeth enw tacson delwedd
Amanita aestivalis Amanita aestivalis
 
Amanita caesareoides Amanita caesareoides
 
Amanita flavipes Amanita flavipes
 
Amanita onusta Amanita onusta
 
Amanita pelioma Amanita pelioma
 
Amanita thiersii Amanita thiersii
Amanita velosa Amanita velosa
 
Amanita wellsii Amanita wellsii
 
Amanita xanthocephala Amanita xanthocephala
 
Amanita zangii Amanita zangii
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
  2. Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
  3. Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
  Safonwyd yr enw Cap marwol ffug gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.