Cawg Caergwrle

Cawg Caergwrle
Enghraifft o'r canlynol	dysgl
Lleoliad	Amgueddfa Werin Cymru

Cawg neu bowlen o Oes yr Efydd yw Cawg Caergwrle, a ddarganfuwyd ger Caergwrle, Sir y Fflint, yn 1823 gan weithiwr a oedd yn torri ffos wrth ymyl Castell Caergwrle.^[1] Credir gan archaeolegwyr fod y bowlen carreg glai hon, a addurnir â dail aur, yn cynrychioli cwch cynhanesyddol. Fe'i ystyrir yn wrthrych unigryw.^[2] Mae ar gadw yn Amgueddfa Cymru, Caerdydd.

Disgrifiad

Cawg neu bowlen o ddeunydd carreg glai (sial) yw Cawg Caergwrle. Fe'i addurnir mewn aur. Credir ei fod yn fodel llong offrymol; cafodd ei ddarganfod mewn cors a fuasai'n llyn yn Oes yr Efydd.^[2]

Mae'r llestr o siap hirgron. Ar ei gwaelod ceir cyfres o linellau igam-ogam; credir eu bod yn cynrychioli tonnau, efallai. Ar un pen o'r llestr ceir pâr o gylchoedd sy'n cynrychioli llygaid efallai; ceir sawl enghraifft o lygaid yn addurno pen blaen llongau. Tua canol y llestr ceir cyfres o linellau sy'n cynrychioli rhwyfau, o bosibl. O amgylch y top ceir addurniad mewn aur sy'n awgrymu tarianau.^[2]

Damcaniaethau

Ceir sawl damcaniaeth am darddiad, oed a phwrpas Cawg Caergwrle. Awgrymodd un archaeolegydd ei fod yn cynrychioli un o longau gwareiddiad Tartessos yn ne Iberia, llongau a oeddynt yn eu tro yn seiliedig ar longau'r Ffeniciaid; gwyddys yr oedd morwyr Tartessa yn masnachu ym Mhrydain a gogledd-orllewin Ewrop ar ddiwedd Oes yr Efydd (tua 900-600 CC).^[2]

Yn fwy diweddar, awgrymwyd cysylltiad ag Iwerddon gan fod yr aur yn tarddu o'r ynys honno; damcaniaethir mai masnachwyr o Iwerddon a offrymodd y cawg i'r duwiau.^[3]

Ail-gadw

Gwnaeth staff Amgueddfa Cymru waith ail—gadw ar y llestr yn ddiweddar.^[1]

Cyfeiriadau

↑ ^1.0 ^1.1 'Ail-gadw bowlen Caergwrle'^{[dolen farw]} ar wefan Amgueddfa Cymru.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 H. N. Savory, Guide Catalogue of the Bronze Age Collections (Caerdydd, 1980).
↑ 'Hanes Cymru a'r Môr, S4C.

Dolenni allanol

'Ail-gadw bowlen Caergwrle'^{[dolen farw]}, ar wefan Amgueddfa Cymru
'Cwch Caergwrle', Hanes Cymru a'r Môr, S4C

['Ail-gadw_bowlen_Caergwrle'-1] 1.0 ^1.1 'Ail-gadw bowlen Caergwrle'^{[dolen farw]} ar wefan Amgueddfa Cymru.

[N._Savory,_1980-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 H. N. Savory, Guide Catalogue of the Bronze Age Collections (Caerdydd, 1980).

[3] 'Hanes Cymru a'r Môr, S4C.

[1]

[2]

[3]