Boda tinwyn
| Boda tinwyn | |
|---|---|
| |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Falconiformes |
| Teulu: | Accipitridae |
| Genws: | Circus |
| Rhywogaeth: | C. cyaneus |
| Enw deuenwol | |
| Circus cyaneus (Linnaeus, 1766) | |
Mae'r boda tinwyn (Circus cyaneus ) yn aderyn rheibiol sy'n nythu trwy'r rhannau gogledd o Ewrop, Asia a Gogledd America.
Yn y rhan fwyaf o'r ardaloedd lle mae'n nythu, mae'r boda tinwyn yn aderyn mudol, ond mewn rhai gwledydd lle nad yw'r gaeafau mor oer, megis Ffrainc ac Ynysoedd Prydain mae'n aros trwy'r flwyddyn. Mae'n nythu ar dir agored, yn aml ar yr ucheldiroedd. Ar lawr y mae'n adeiladu'r nyth, ac mae'n dodwy o bedwar i chwech wy.
Mae'r ceiliog yn aderyn hawdd ei adnabod, gyda'r rhan fwyaf o'r plu yn llwyd ay y cefn a rhan uchaf yr adenydd a blaen yr adenydd yn ddu, gyda darn gwyn uwchben y gynffon. Brown yw lliw yr iâr, ond gyda'r darn gwyn uwchben y gynffon sy'n rhoi ei enw i'r aderyn. Gellir ei weld yn aml yn hedfan yn isel dros dir agored gan ddav yr adenydd mewn ffurf V. Eu brif fwyd yw mamaliaid bychain ac adar.
Gan fod y boda tinwyn yn aml yn nythu ar rostiroedd gyda grug sy'n cael eu defnyddio ar gyfer saethu'r grugiar, a bod yr aderyn weithiau'n bwyta grugieir ieuanc, mae yn aml yn cael ei saethu gan giperiaid, er bod deddfau yn ei warchod yn y rhan fwyaf o wledydd. Efallai oherwydd hyn, nid yw'n aderyn cyffredin iawn. Mae tua 40 - 50 pâr yn nythu yng Nghymru, ac mae'r nifer wedi cynyddu yn ddiweddar.