Coesyn pengrwn gaeaf
| Coesyn pengrwn gaeaf Tulostoma brumale
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Agaricaceae |
| Genws: | Tulostoma[*] |
| Rhywogaeth: | Tulostoma brumale |
| Enw deuenwol | |
| Tulostoma brumale Pers. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Agaricaceae yw'r Coesyn pengrwn gaeaf (Lladin: Tulostoma brumale; Saesneg: Winter Stalkball).[1] Y Coesynnau Pengrwn yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Gair cyfansawdd yw 'pengrwn': 'pen a 'crwn'. Mae'r teulu Agaricaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Mae'r rhywogaeth hon hefyd i'w chanfod yn byw ar dwyni glan y môr, yng Nghymru.[2]
Ffyngau
golyguCredir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[3] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[4] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Agaricaceae
golyguMae gan Coesyn pengrwn gaeaf ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Acutocapillitium filiforme | Acutocapillitium filiforme | |
| Acutocapillitium torrendii | Acutocapillitium torrendii | |
| Arachnion album | Arachnion album |  |
| Arachnion bovista | Arachnion bovista | |
| Arachnion iulii | Arachnion iulii | |
| Arachnion lazoi | Arachnion lazoi | |
| Arachnion lloydianum | Arachnion lloydianum | |
| Araneosa columellata | Araneosa columellata | |
| Coesyn pengrwn heglog | Battarrea phalloides |  |
| Podaxis pistillaris | Podaxis pistillaris |  |
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Gwefan www.naturalresources.wales Cyfoeth Naturiol Cymru; adalwyd 23 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Coesyn pengrwn gaeaf gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.