Crug Craig y Gilfach
Crug crwn a godwyd gan bobl Oes Newydd y Cerrig neu Oes yr Efydd fel rhan o'u seremonïau neu i gladdu'r meirw ydy Crug Craig y Gilfach, yng nghymuned Cwmbach, Rhondda Cynon Taf; cyfeiriad grid SO030033. Saif ynghanol ffos sydd oddeutu 24.4 metr. Mae'n 9.5 metr mewn diamedr a 0.7m o uchder. Ceir ffos gylchog arall tua 150m i'r de-ddwyrain.[1]
| Math | safle archaeolegol, crug crwn  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Cwm-bach |
| Gwlad |  Cymru |
| Statws treftadaeth | heneb gofrestredig |
| Manylion | |
| Dynodwr Cadw | GM288 |
Cofrestrwyd y crug hwn gan Cadw a chaiff ei adnabod gyda'r rhif SAM: GM288.[2] Ceir bron i 400 o grugiau crynion ar y gofrestr; mwy nag unrhyw fath arall o heneb.
Codwyd crugiau crynion yn gyntaf tua 3000 C.C. a pharhaodd yr arfer hyd at ddiwedd Oes yr Efydd (tua 600 C.C.) gyda'r mwyafrif ohonyn nhw'n cael eu codi rhwng 2400 - 1500 C.C.[3]
Gweler hefyd golygu
Mathau gwahanol o henebion a ddefnyddir mewn arferion claddu:
Dolen allanol golygu
- [ Crug Craig y Gilfach ar wefan Coflein (Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru)]
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Gwefan Coflein[dolen marw]
- ↑ Cofrestr Cadw.
- ↑ "English Heritage". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-11-06. Cyrchwyd 2010-11-06.
