Cwm Eithin

sy'n disgrifio bywyd gwerin cefn gwlad Cymru tua chanol y 19g

Cyfrol gan Hugh Evans sy'n disgrifio bywyd gwerin cefn gwlad Cymru tua chanol y 19g yw Cwm Eithin. Fe'i cyhoeddwyd yn 1931 gan Wasg y Brython, Lerpwl, sef cwmni cyhoeddi'r awdur ei hun. Mae'n seiliedig ar brofion yr awdur o gymdeithas amaethyddol glos ei fro enedigol, yn Llangwm yn yr hen Sir Ddinbych.

Cwm Eithin
Enghraifft o'r canlynolcopi o lyfr unigol Edit this on Wikidata
AwdurHugh Evans Edit this on Wikidata
CyhoeddwrHugh Evans Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi1931 Edit this on Wikidata
Lleoliad cyhoeddiLerpwl Edit this on Wikidata
Prif bwnccefn gwlad Edit this on Wikidata

Cyhoeddwyd y deunydd gwreiddiol fel cyfres o ysgrifau yn Y Brython rhwng 1923 a 1926. Ail-luniodd yr awdur yr ysgrifau i'w cyhoeddi fel llyfr a fyddai'n disgrifio amgylchiadau bywyd, gwaith, crefydd, cymdeithas ac arferion ffermwyr bychain ac amaethwyr Gogledd Cymru yn yr oes a fu, gan fod y cof am y gymdeithas honno'n prysur ddiflannu yn ei ddyddiau ef. Fel yr esbonia yn ei gyflwyniad,

Credaf mai ychydig iawn o'r to sydd yn codi a ŵyr y nesaf peth i ddim am un o'r cyfnodau caletaf a fu erioed yn hanes Cymru, sef tua hanner cyntaf y ganrif ddiwethaf. Dywaid Syr O. M. Edwards mai dyna'r cyfnod y bu fwyaf o ddioddef eisiau bwyd yn hanes ein cenedl. Yr ydym ninnau yn byw mewn cyfnod caled, ac efallai y bydd yn galetach yn y dyfodol, er yn wahanol iawn i amser y tadau. Ond pwy a ŵyr na all darllen am y modd y brwydrodd llawer tad a mam am fwyd i'r plant bach ganrif yn ôl fod yn symbyliad i ryw dad a mam eto yn y dyfodol?[1]

Mae'r gyfrol yn cynnwys ysgrifau manwl ar sawl agwedd o fywyd y werin, yn cynnwys y cefndir hanesyddol, bywyd y ffermwyr a'r gweision a'r morynion, y tai a bythynod a'u dodrefn, offer a chelfi amaethyddol, hen ddiwydiannau gwledig, hen ddefodau ac arferion, dylanwad y capeli ymneilltuol a'r ymfudo o'r wlad i ddinasoedd mawr Lloegr a'r tu hwnt.

Manylion cyhoeddi golygu

Cwm Eithin gan Hugh Evans; (Gwasg y Brython, Lerpwl, 1931.)

Cyfieithwyd i'r Saesneg wrth y teitl Gorse Glen, gan E. Morgan Humphreys (1948).

Cyfeiriadau golygu

  1. Cwm Eithin, tud. vii.