Cyrus Fawr
Cyrus Fawr, Perseg: کوروش بزرگ, Kurosh-e Buzurg neu کوروش کبیر Kurosh-e Kabeer (c. 600 CC neu 576 - Awst 530 CC neu 529 CC), hefyd Cyrus II, brenin Persia oedd sylfaenydd yr Ymerodraeth Achaemenaidd.
| Cyrus Fawr | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | c. 600 CC  Anshan Persia |
| Bu farw | 530 CC Sir Daria |
| Dinasyddiaeth | Yr Ymerodraeth Achaemenaidd, Anshan Persia |
| Galwedigaeth | brenin neu frenhines, arweinydd milwrol, sefydlydd mudiad neu sefydliad, teyrn |
| Swydd | Uwch Frenin, King of Kings |
| Tad | Cambyses I |
| Mam | Mandane o Media |
| Priod | Cassandane, Amitis Shahbanu, Neithiyti |
| Plant | Cambyses II, brenin Persia, Smerdis, brenin Persia, Atossa, Roxane, Artystone |
| Llinach | Brenhinllyn yr Achaemenid |
Ceir nifer o hanesion gwahanol am ei fywyd cynnar. Yn ôl Herodotus, roedd yn ŵyr i Astyages, brenin Media, ond wedi ei fagu gan ffermwyr tlawd.
Roedd o lwyth Persaidd y Pasargadae a thylwyth yr Achaemenidae. Cyn iddo uno'r Mediaid a'r Persiaid mewn un deyrnas, roedd yn frenin Anshān, teyrnas yn yr hyn sy'n awr yn dde Iran. Adeiladodd Cyrus ei brifddinas, Pasargadae, yn yr ardal yma.
Bu'n frenin Persia am bron 30 mlynedd, ac adeiladodd ymerodraeth yn ymestyn o ffiniau yr Aifft hyd Afon Indus. Gorchfygodd Ymerodraeth y Mediaid, Ymerodraeth Newydd Babilon ac Ymerodraeth Lydia. Lladdwyd ef ar hyd y Syr Darya tra'n ymladd yn erbyn y Scythiaid. Olynwyd ef gan ei fab, Cambyses II.
| Rhagflaenydd: – |
Brenin Ymerodraeth Achaemenid Persia 559 CC - 530 CC |
Olynydd: Cambyses II |