Derwen yr arth

{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/{{taxonomy/Nodyn:Taxonomy/Fagaceae|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}} |machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}} |machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}

Quercus ilicifolia
Delwedd:Ccoeden Quercus ilicifolia.jpg
Derwen yr arth yn Nottingham, Pennsylvania ym Mehefin 2011
Statws cadwraeth
Pryder lleiaf  (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Unrecognized taxon (fix):	Fagaceae
Genus:	Quercus
Rhywogaeth:	Q. ilicifolia
Enw deuenwol
Quercus ilicifolia Wangenh. 1787 not Salisb. 1864 nor Koord. & Valeton ex Seemen 1900
Delwedd:Map dosbarthiad Quercus ilicifolia 1.png
Dosbarthiad daearyddol Quercus ilicifolia yn ne-ddwyrain yr UDA Northeastern United States (highlighted in green)
Cyfystyron
Rhestr Quercus banisteri Michx. Quercus discolor var. banisteri (Michx.) Spach Quercus ilicifolia var. georgiana A.Wood Quercus nana (Marshall) Sarg. 1895 not Willd. 1805 Quercus nigra var. ilicifolia Kuntze Quercus nigra var. pumila Marshall Quercus pumila Sudw. 1898 not Walter 1788 Quercus rubra var. nana Marshall

Quercus ilicifolia
Derwen yr arth yn Nottingham, talaith Pennsylvania, UDA.
Statws cadwriaethol
Statws lleiaf o bryder  (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Cytrad:	Tracheophytes
Cytrad:	Angiosperms
Cytrad:	Eudicots
Cytrad:	Rosids
Trefn:	Fagales
Teulu:	Fagaceae
Genws:	Quercus
Is-genws:	Quercus subg. Quercus
Rhan:	Quercus sect. Lobatae
Rhywogeth:	Q. ilicifolia
Enw binomiaidd
Quercus ilicifolia Wangenh. 1787 nid Salisb. 1864 nac Koord. & Valeton ex Seemen 1900
Dosbarthiad daearyddol Quercus ilicifolia De-ddwyrain yr Unol Daleithiu (mewn gwyrdd)
Cyfystyron
Rhestr: Quercus banisteri Michx. Quercus discolor var. banisteri (Michx.) Spach Quercus ilicifolia var. georgiana A.Wood Quercus nana (Marshall) Sarg. 1895 not Willd. 1805 Quercus nigra var. ilicifolia Kuntze Quercus nigra var. pumila Marshall Quercus pumila Sudw. 1898 not Walter 1788 Quercus rubra var. nana Marshall

Mae Quercus ilicifolia, a adwaenir yn gyffredin fel derw'r arth neu dderwen brysgwydd, yn dderwen fechan sy'n frodorol i Ddwyrain yr Unol Daleithiau ac, yn llai cyffredin, yn ne-ddwyrain Canada . Mae ei amrediad yn yr Unol Daleithiau yn ymestyn o Maine i Ogledd Carolina, gydag adroddiadau am rai poblogaethau i'r gogledd o'r ffin ryngwladol yn Ontario . Ystyr yr enw ilicifolia yw "celyn-dail."

Disgrifiad

Coeden neu lwyn collddail yw Quercus ilicifolia sy'n tyfu'n achlysurol gan gyrraedd uchder o 6 medr ond fel arfer yn llawer llai. Mae'n ganglys a gall ffurfio dryslwyni trwchus . Mae'r planhigyn yn tyfu o wreiddyn prifwreiddyn mawr, sy'n cyrraedd 20 centimetr o drwch. Mae'r prifwreidd yn byw am amser hir, gan gynhyrchu sawl cenhedlaeth o rannau uwchben y ddaear. Mae'r dail a drefnir bob yn ail hyd at 15cm yr un o hyd a 10 cm mewn lled. Mae'r rhywogaeth yn unanheddol gyda phlanhigion sy'n dwyn gwyddau bach gwrywaidd a blodau benywaidd unigol neu glystyrog. Mae'r fesen wyfurf yn 1-2cm hir gyda chap ffurf soser. Mae'r planhigyn yn atgenhedlu'n rhywiol trwy hadau a hefyd yn lystyfol trwy egino coesynnau newydd.

Dosbarthiad a chynefin

Mae Quercus ilicifolia yn rywogaeth drechol mewn sawl rhanbrth a chynefin. Yn nhalaith Maine, yng ngogledd-ddwyrain yr UDA fe'i gwelir mewn coedwigoedd collddail ynghyd â'r fasarnen goch (Acer rubrum), bedwen lwyd (Betula populifolia), â'r aethnen (Populus tremuloides). Yn nhalaith Massachusetts, mae'n cyd-drechu â mwyaren y brain du (Gaylussacia baccata) ar frysglwyndiroedd Nantucket a Martha's Vineyard. Yn Cape Cod, mae'r un peth yn digwydd hefo pinwydden galed (Pinus rigida) a banadl y creiglus (Corema conradii). Mae'n gyffredin yn y Pine Barrens yn nhalaith New Jersey and the thiroedd anial pinwydd Long Island yn Nhalaith Efrog Newydd. Fe'i gwelir hefyd ar sychdiroedd anial ar ithfaen a haenithfaen ymhellach i'r gogledd yng Nghanada. Mae Quercus ilicifolia hefyd yn bresennol ym Mhiedmont Gogledd Carolina, yno mae wedi ei osod ar eu rhestr taleithiol o blanhigion mewn perygl.

Mae'n dderwen sydd wedi addasu i aflonyddwch yn y cynefin, fel tannau gwyllt a phori . O ganlyniad, nid yw'n goddef cysgod ac mae angen aflonyddwch i gael gwared ar rywogaethau planhigion eraill fel y gall dderbyn golau'r haul. Mae'n egino'n helaeth ar ôl i dân losgi'r llystyfiant.

Ecoleg

Mae Quercus ilicifolia yn darparu bwyd a lloches i lawer o rywogaethau anifeiliaid. Mae eirth yn bwyta'r mes chwerw, yn enwedig wrth baratoi ar gyfer gaeafgysgu . Mae ceirw cynffon wen yn bwyta'r mes a'r coesynnau a'r dail. Mae llawer o fathau o wiwerod yn cuddio'r mes. Mae llawer o adar yn dibynnu arnynt; mae'n well gan dyrcwn gwyllt nhw na mathau eraill o fwyd. Mae nifer fawr o rywogaethau o bryfed yn byw ar y dderwen. Y rhywogaeth dderw hon yw'r prif blanhigyn bwyd ar gyfer 29% o'r Lepidopteriaid prin neu dan fygythiad yn ne Lloegr Newydd a de-ddwyrain Efrog Newydd.

Defnyddiau

Mae Quercus ilicifolia wedi cael ei ddefnyddio mewn prosiectau aildyfiant ar Safle Tirlenwi Fresh Kills ar Ynys Staten .

Dolenni allanol

• Quercus ilicifolia yn Adran Amaethyddiaeth UDA ]