Eglwys y Santes Non, Llydaw

Saif Chapel santez Nonn (Cymraeg: Eglwys y Santes Non), ym mhentref Dirinonn, Penn-ar-Bed, Llydaw. Cysegrwyd yr eglwys i Dewi Sant (Llydaweg: Divy) a'i fam Non. Cychwynwyd adeiladu'r eglwys bresennol yn 1588. Ceir ystafell (neu 'gyntedd') llawn o gerfluniau'r Deuddeg Apostol, sy'n dyddio i 1618. Ceir llawer o wrthrychau crefyddol hynafol yn yr eglwys a'i hadeiladau, a'r rheiny o safon uchel, ac wedi'u cadw'n dda.

Eglwys y Santes Non, Dirinonn.

Ar wahân i'r brif egwlys ceir capel, Calfaria carreg ac esgyrndy.

Credir mai tardiadd enw'r plwyf yw naill ai cywasgiad o'r enw Dewi a Non neu'r gair am goed derw sef 'deri Non'.

Y capel

Defnyddir y capel heddiw fel amgueddfa i'r creiriau hynafol.

Codwyd y capel yn 1577 yn lle adeilad cynharach. Cadwyd sarcoffagws garreg Non, fodd bynnag, yn yr union le a chredir mai Atelier du Folgoët fu'n gyfrifol am ei addurno, yn 1450. Mae'r capel yn siap petrual gyda chlochdy bychan a thŵr ar ei ben. Mae'r gisant (cerflun o'r person) yn dynodi y santes yn gorwedd ar ei hyd, gyda llyfr yn ei dwylo. Gorffwysa'i phen ar ddraig, sy'n ein hatgoffa o chwedl iddi ladd draig ddrwg ac iddi darddu o Gymru. Mae gan y feddrod hon chwe phanel, gyda cherfweddau (reliefs) o'r deuddeg apostol ac arfbeisiau'r teuluoedd hynny a gododd arian i dalu am y feddrod a'r capel cynharach, yn enwedig Simon de Kerbringal. Yn ystod y Chwyldro Ffrengig anrheithiwyd yr arfbeisiau gan y werin, drwy eu cerfio a'u tocio gyda chynion neu gerrig.

• 
  Map yn dangos lleoliad y pentref a'r eglwys
• 
  Capel Non, gyda'i gerfluniau hynafol
• 
  Cerflun o Santes Non yn Dirinonn
• 
  Beddrod Non yn Eglwys y plwyf, Dirinonn
• 
  Ffenestr liw yn dangos Non yn cyrraedd Llydaw, o Gymru
• 
  Y ffenest liw llawn

Ceir yma hefyd gerflun o Santes Non, ar du allan un o'r waliau ger y brif fynedfa a cherfluniau eraill i Santes Ann, Santes Catrin, Santes Fiacre a Dewi Sant ei hun. Darluniwyd Non a Dewi hefyd mewn ffenestr liw cywrain.

Eglwysi a llefydd a enwyd ar ôl Non

Rhestr Wicidata:

Diweddarwch y rhestr nawr | WQS | Chwiliwch am ddelweddau

#	Eglwys neu Gymuned	Delwedd	Cyfesurynnau	Lleoliad	Wicidata
1	Bae Santes Non		51.871°N 5.266°W / 51.871; -5.266	Sir Benfro	Q24666070
2	Capel y Santes Non		51.872196°N 5.2688105°W / 51.872196; -5.2688105	Sir Benfro	Q5073091
3	Church of St Nonna		50.6056°N 4.28944°W / 50.6056; -4.28944	Bradstone	Q5117665
4	Church of St Nonna		50.3679°N 4.52796°W / 50.3679; -4.52796	Pluw Nennys	Q17529394
5	Church of St Nun		50.298553°N 4.899602°W / 50.298553; -4.899602	Grampound with Creed	Q26436923
6	Eglwys Santes Non		52.220289°N 4.230496°W / 52.220289; -4.230496	Ciliau Aeron	Q29488505
7	Eglwys Santes Non, Llanycefn		51.879272°N 4.767612°W / 51.879272; -4.767612	Maenclochog	Q28852330
8	Eglwys y Santes Non		51.7559°N 4.11705°W / 51.7559; -4.11705	Llan-non	Q17743094
9	Eglwys y Santes Nonna, Altarnun		50.604608°N 4.512809°W / 50.604608; -4.512809	Altarnun	Q7594983
10	Ffynnon y Santes Non		51.8724°N 5.26841°W / 51.8724; -5.26841	Tyddewi a Chlos y Gadeirlan	Q17743367
11	Llan-non		51.7551°N 4.1175°W / 51.7551; -4.1175	Sir Gaerfyrddin	Q6661651
12	Llan-non		52.2825°N 4.17902°W / 52.2825; -4.17902	Ceredigion	Q6661685

Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Darllen pellach (yn Ffrangeg)

• Sculpteurs sur pierre en Basse-Bretagne. Les Ateliers du XVe au XVIIe Siècle" by Emmanuelle LeSeac'h. Cyhoeddwyd gan Presses Universitaires de Rennes. ISBN 978-2-7535-3309-7.

Gweler hefyd

• Buhez Santez Nonn, y ddrama firagl mewn Llydaweg