Evan Lloyd
Roedd Evan Lloyd (Gorffennaf, 1735 –26 Ionawr 1776) yn offeiriad Eglwys Loegr ac yn fardd Cymreig yn yr iaith Saesneg.[1]
| Evan Lloyd | |
|---|---|
| Ganwyd | 15 Ebrill 1734  y Bala |
| Bu farw | 26 Ionawr 1776 |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | clerig, ysgrifennwr, bardd |
Cefndir golygu
Roedd Lloyd yn fab i John Lloyd, bonheddwr, Bron-dderw, y Bala a Bridget Bevan ei wraig. Does dim sicrwydd ar ba ddyddiad cafodd ei eni ond fe'i bedyddiwyd ar 23 Gorffennaf 1735 yn Eglwys Blwyf Llanycil.[2] (Mae'r ODNB, yn dweud iddo gael ei fedyddio ar 15 Ebrill, 1734, ond brawd iddo bu farw, oedd hwnnw).[3][4]
Cafodd ei addysgu yn Ysgol Rhuthun a Choleg yr Iesu, Rhydychen lle raddiodd BA ym 1754 ac MA ym 1757.
Gyrfa golygu
Cafodd Lloyd ei ordeinio ym 1761 ac fe'i penodwyd yn Giwrad eglwys y Santes Mair Redriff (Rotherhithe), Llundain. Yn Llundain bu Lloyd yn mwynhau bywyd cymdeithasol y tai coffi a'r theatrau. Un o'i gysylltiadau ym myd y tai coffi oedd Henry Bilson Legge, cyn Ganghellor y Trysorlys. Ym 1763 defnyddiodd Legge ei ddylanwad i ddyrchafu Lloyd yn Ficer ar eglwys Llanfair Dyffryn Clwyd. Wnaeth Lloyd ddim symud yn ôl i Gymru i fugeilio ei braidd newydd. Cyflogodd ciwrad i gyflawni holl ddyletswyddau'r plwyf. Arhosodd Lloyd yn Llundain yn mwynhau ei fywyd cymdeithasol tra bod y degwm a ffioedd eraill yr eglwys yn cael eu danfon ato trwy law ei dad.
Bardd golygu
Cyhoeddodd Lloyd ambell i bwt o farddoniaeth mewn cylchgronau Llundain. Ym 1766 cyhoeddodd tair cerdd hir o farddoniaeth ddychanol:
- The Powers of the Pen. Cerdd mewn cwpledi wyth sillaf sy'n cefnogi'r bardd a dychanwr Charles Churchill trwy ymosod ar ei feirniaid yr Archesgob William Warburton a'r Dr Samuel Johnson.
- The Curate. Arwrgerdd am fywyd diflas yr holl guraduron yng Nghymru a Lloegr, sy'n cynnwys rhai llinellau arbennig o ddeifiol am hywerthedd esgobion.
- The Methodist. Cerdd 1000 o linellau o hyd mewn cwpledi wyth sillaf sy'n mynegi casineb Lloyd tuag at y Methodistiaid.[5] Mae'r gerdd yn cyfeirio at gymeriad o'r enw "Libidinoso" (moes ar y gair Saesneg libidinous - chwantus, anniwair, anllad, cnawdol) sydd wedi selio ar gymydog pwerus Lloyd yn ardal y Bala, William Price, Rhiwlas.
- And thus began th’ infernal Sprite—
- "Libidinoso"! if I’m right!
- Art thou that Son of mine on Earth,
- Whose deeds so loud proclaim thy Birth?
- Of whom so many Strumpets tell
- Such Tales as get Thee Fame in Hell?
- But Children know not whence they spring,
- Whether by Beggar got, or King;
Daeth Price ag achos athrod yn erbyn Lloyd a chafodd ei garcharu am bythefnos yng ngharchar mainc y brenin a chafodd ddirwy o £50. Bu yn y carchar efo'r gwleidydd radical John Wilkes, a daeth y ddau yn gyfeillion oes wedi hynny. Bu hefyd yn gyfeillgar gyda'r actor David Garrick. Ceisiodd Wilkes a Garrick defnyddio eu dylanwad i geisio bywoliaethau (eglwysi) ychwanegol i Lloyd, ond roedd gan Price Rhiwlas mwy o ddylanwad dros yr Hybarch Jonathan Shipley Esgob Llanelwy, ac ofer bu pob ymgais.[3]
I ddiolch iddo am ei ymdrechion ar ei ran ysgrifennodd Lloyd gerdd o fawl i Garrick Epistle to David Garrick ym 1772 a chafodd ei ateb gan ddychangerdd gan William Kenrick A Whipping for the Welsh Parson.
Marwolaeth golygu
Bu Lloyd ar ymweliad i gartref y teulu yn y Bala ym 1776, gan dreulio ei amser yno yn yfed yn drwm. O ganlyniad i'r ddiota aeth yn sâl a bu farw, claddwyd ei weddillion ym mynwent Llanycil.[6]
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Price, C. J. L., (1953). LLOYD, EVAN (1734 - 1776), clerigwr ac awdur. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 13 Maw 2019
- ↑ Cofrestr Bedydd Plwyf Llanycil am y flwyddyn 1735 yng Ngofal Gwasanaethau Archifau Gwynedd / Dolgellau
- ↑ 3.0 3.1 Sambrook, J. (2004, September 23). Lloyd, Evan (1734–1776), poet. Oxford Dictionary of National Biography adalwyd 13 Mawrth 2019
- ↑ Cofrestr Claddu Plwyf Llanycil am y flwyddyn 1734 yng Ngofal Gwasanaethau Archifau Gwynedd / Dolgellau
- ↑ Copi ar lein o The Methodist gan Project Gutenburg adalwyd 13 Mawrth 2019
- ↑ R. Fenton, Tours in Wales, gol. J. Fisher (1917), tudalen 92