Frederick Barter
Roedd Frederick Barter VC MC (17 Ionawr 1891 – 15 Mai 1952) yn dderbynnydd Cymreig o Groes Fictoria[1], y wobr uchaf a mwyaf mawreddog am ddewrder yn wyneb y gelyn y gellir ei ddyfarnu i luoedd Prydain a'r Gymanwlad.
| Frederick Barter | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 17 Ionawr 1891  Caerdydd |
| Bu farw | 15 Mai 1952 Poole |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | person milwrol |
| Gwobr/au | Croes Fictoria, Croes filwrol, Croes St. George, Rwsia |
Cafodd ei eni yng Nghaerdydd yn fab i Samuel Barter ag Emily ei wraig. Cyn y rhyfel bu'n gweithio fel llafurwr [2] ac yng Ngwaith Nwy Caerdydd[3].
Roedd yn uwch-ringyll cwmni 24 oed ym Mataliwn 1af y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf pan ddigwyddodd y weithred a arwiniodd at ddyfarnu'r VC iddo.
Ar 16 Mai, 1915 tra yn Festubert, Ffrainc, llwyddodd Barter ac wyth o wirfoddolwyr i ymosod ar linell gyntaf ffosydd yr Almaen gyda bomiau, gan ddal tri swyddog Almaenaidd, 102 o ddynion a 500 llath o'u ffosydd, wedyn daeth o hyd i 11 o ffrwydron y gelyn wedi eu lleoli pob yn ugain llath a llwyddodd i'w diarfogi.
Cafodd ei gomisiynu yn Ail Is-gapten yn Y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig ar 26 Awst 1915.
Ar y 16 Mawrth 1917 cafodd ei secondio i Fyddin yr India. Cafodd ei ddyrchafu'n Is-gapten ar 26 Mai, 1917.
Derbyniwyd ef yn aelod o Fyddin yr India ar y 6 Mai 1918 a dyrchafwyd ef yn gapten ar 26 Mai 1920. Ymadawodd ar fyddin ar 5 Tachwedd 1922.
Yn ogystal â Chroes Victoria dyfarnwyd iddo hefyd Y Groes Filwrol a medal Rwsiaidd Croes San Siôr. Mae ei Groes Fictoria yn cael ei arddangos yn Amgueddfa'r Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig yng Nghastell Caernarfon.
Bu farw a chafodd ei gladdu yn Pool, Swydd Dorset
Cyfeiriadau
golygu- ↑ VCs of the First World War - The Western Front 1915 (Peter F. Batchelor & Christopher Matson, 1999)
- ↑ Yr Archif Genedlaethol, Cyfrifiad 1911 RG14/32106 Rhif 271
- ↑ Yr Udgorn 7 Gorffennaf 1915 T3 Manion adalwyd 27 Tachwedd 2014