George Alfred Walker
Roedd George Alfred Walker (Graveyard Walker) (27 Hydref 1807 – 6 Gorffennaf 1884) yn ddiwygiwr glanweithiol Seisnig a fu'n ymgyrchu dros ddiwygio ymarferion claddu er mwyn rhwystro lledaenu haint.[1]
| George Alfred Walker | |
|---|---|
| Ganwyd | 27 Hydref 1807  Nottingham |
| Bu farw | 6 Gorffennaf 1884 Arthog |
| Dinasyddiaeth |  Lloegr |
| Galwedigaeth | meddyg, ysgrifennwr, ymgyrchydd |
Cefndir golygu
Ganwyd Walker yn Nottingham yn ail fab i William Walker, plymwr, a'i wraig, Elizabeth Williamson, o Barton under Needwood, Swydd Stafford. Derbyniodd ei addysg gynharaf gan Henry Wild, Crynwr o Nottingham. Aeth i Lundain lle fu'n ddisgybl yn Ysgol Aldersgate. Ym 1829 daeth yn drwyddedog yng Nghymdeithas yr Apothecariaid, ac ym 1831, yn aelod o Goleg Brenhinol y Llawfeddygon. Ym 1835 bu'n astudio yn Ysbyty St Bartholomew, a'r flwyddyn ganlynol yn Hôtel Dieu ym Mharis.[2]
Ni fu'n briod.
Gyrfa golygu
Ym 1837 dychwelodd Walker i Lundain gan sefydlu practis meddygol yn 101 Drury Lane.[3] O fewn tafliad carreg i'w feddygfa roedd saith o'r mynwentydd mwyaf gorlawn a heintus yn Llundain. Roedd y rhain yn cynnwys Ground Green yn Portugal Street ac Enon Chapel St Clement's Lane, lle claddwyd rhwng 10,000 a 12,000 o bobl o dan y lloriau mewn seler yn mesur dim ond 59 x 29 troedfedd yn unig. Roedd Walker yn argyhoeddedig bod yr arogl a oedd yn deillio o'r mynwentydd gorlawn hyn yn wenwynig ac y gallai gael effaith andwyol ar iechyd y rhai oedd yn byw gerllaw.[4]
Cyhoeddodd nifer o lyfrau a llyfrynnau a oedd yn amlygu cyflwr arswydus mynwentydd trefol ac yn ceisio profi cysylltiad rhwng afiechydon ac ymarferion claddu.[5] Roedd am weld gwaharddiad ar gladdedigaethau rhwng waliau a sefydlu mynwentydd newydd y tu allan i'r trefi.
Ym 1845 sefydlodd y Gymdeithas Diddymu Claddedigaethau mewn Trefi (the National Society for the Abolition of Burials in Towns) i hyrwyddo ei achos. Rhoddwyd hwb sylweddol i ymgyrch Walker gan epidemig colera 1848. Wedi'r epidemig argyhoeddwyd y rhan fwyaf o bobl bod cysylltiad rhwng clefyd a chyflwr hylendid a glanweithdra cyhoeddus. Ymgyrchodd y Gymdeithas Diddymu Claddedigaethau mewn Trefi yn egnïol ym 1849.
Arweiniodd ymgyrch Walker at fesurau yn gwahardd unrhyw gladdedigaethau pellach ym mynwentydd canol ddinas Llundain ac i benodi arolygwyr claddu.
Ymddeoliad a marwolaeth golygu
Ymddeolodd Walker i Ynysfaig, Arthog, Dolgellau ym 1855. Treuliodd ei flynyddoedd diwethaf yn ysgrifennu hunangofiant o'r enw Grave reminiscences: some experiences of a sanitary reformer, ond ni chafodd y gwaith ei gwblhau. Yn dilyn ymosodiad parlysol sydyn tuag wythnos ynghynt, bu farw, yn ei gartref ar 6 Gorffennaf 1884,[6] a chladdwyd ei weddillion ym Mynwent y Crynwyr, Llwyngwril.[7]
Cyhoeddiadau golygu
- Gatherings from Graveyards (1839)
- The grave yards of London (1841)
- Interment and Disinterment (1843)
- Burial Ground Incendiarism (1846)
- Actual Conditions of Metropolitan Graveyards , 3 casgliad o ddarlithoedd (1847)
- The Warm Vapour Cure (1847)
- Grave reminiscences: some experiences of a sanitary reformer
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Pinfold, J. (2004, September 23). Walker, George Alfred (1807–1884), sanitary reformer. Oxford Dictionary of National Biography. Ed. Retrieved 16 Jan. 2019, from http://www.oxforddnb.com/view/10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-28484.
- ↑ THE SCIENCE MUSEUM GROUP - George Alfred Walker 1807 – 1854 adalwyd 17 Ionawr 2019
- ↑ The London Medical Directory: 1845 golygydd C. Mitchell adalwyd 17 Ionawr 2019
- ↑ "Y DR WALKER A'I LAFUR YN MHLAID IECHYD Y BRIFDDINAS A'R GENEDL YN GYFEREDINOL - Y Dydd". William Hughes. 1875-05-21. Cyrchwyd 2019-01-17.
- ↑ "MR GEORGE ALFRED WALKER MRCSL, LAC - Y Dydd". William Hughes. 1875-05-07. Cyrchwyd 2019-01-17.
- ↑ "DEATH OF A CELEBRATED REFORMER - Weekly Mail". Henry Mackenzie Thomas. 1884-07-12. Cyrchwyd 2019-01-17.
- ↑ "LLWYNGWRIL - The Cambrian News and Merionethshire Standard". John Askew Roberts, Edward Woodall & Richard Henry Venables. 1888-08-17. Cyrchwyd 2019-01-17.