Guillermo Rawson
Meddyg ac un o wleidydd mwyaf dylanwadol yr Ariannin yn y 19g oedd Guillermo Rawson (24 Mehefin 1821 - 20 Ionawr 1890). Trwy gytundeb a arwyddwyd ym 1862 rhododd ef dir i'r Cymry i godi'r Wladfa arno.
| Guillermo Rawson | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 24 Mehefin 1821  San Juan |
| Bu farw | 2 Chwefror 1890 Paris |
| Dinasyddiaeth | yr Ariannin |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | meddyg, gwleidydd |
| Swydd | Aelod o Siambr Seneddwyr yr Ariannin, Aelod o Siambr Seneddwyr yr Ariannin |
| Tad | Amán Rawson |
Ei rieni oedd Amán Rawson, meddyg oedd wedi dod o'r UDA i'r Ariannin, a María Jacinta Rojo, merch teulu cyfoethog o San Juan, y ddinas lle cafodd Guillermo Rawson ei eni. Ar ôl mynychu ysgol Jesuit San Juan, cafodd radd doctor o gyfadran feddygol Prifysgol Buenos Aires ym 1844. Sut bynnag, roedd e'n ymddiddori mewn gwleidyddiaeth a democratiaeth hefyd, ac, ar ôl gwrthwynebu Banavídez, llywodraethwr San Juan, cafodd ei garcharu ym 1853. Serch hynny, daeth i fod yn aelod o Gyngres Paraná y flwyddyn wedyn ac yn llywodraeth Bartolomé Mitre fe'i penodwyd yn weinidog materion mewnol yr Ariannin o 1862 ymlaen.
Nid ei unig ddiddordeb oedd gwleidyddiaeth: gwelodd bwysicrwydd meddygaeth a hylendid hefyd. Ym 1876 aeth i Gyngres Philadelphia i gyflwyno ei waith dros hylendid Buenos Aires, y gwaith mwyaf cyflawn am y pwnc yn ei ddydd.
Bu raid iddo fynd i Baris am flwyddyn ym 1881 i gael triniaeth am afiechyd, ond daeth dychwelodd i'r Ariannin. Er gwaetha'r driniaeth, gwaethygodd ei iechyd eto a bu'n rhaid iddo fynd i Baris unwaith eto ym 1885. Bu farw yno ym 1890.