Wicipedia

Hassan Rouhani

Hassan Rouhani (Persieg: حسن روحانی ) (ganwyd 12 Tachwedd, 1948) yw 7fed arlywydd Iran. Mae hefyd yn gleric Mwslemaidd[1] (gyda statws Mujtahid Shia),[2] cyfreithiwr,[3]:410 academic a chyn-ddiplomat.

Hassan Rouhani
حسن روحانی
Hassan Rouhani
Llywydd Iran
Yn ei swydd
3 Awst 2013 – 5 Awst 2021
Vice PresidentEshaq Jahangiri
Uwch ArweinyddAli Khamenei
Rhagflaenwyd ganMahmoud Ahmadinejad
Dilynwyd ganEbrahim Raisi
Manylion personol
Ganwyd (1948-11-12) 12 Tachwedd 1948 (75 oed)
Sorkheh, Iran
PriodSahebeh Rouhan (1969–presennol)
Plant5
CartrefPlasdy Sa'dabad (Official)
Jamaran (Private)
Alma materQom Hawza
Prifysgol Tehran
Prifysgol Caledonian Glasgow
LlofnodLlofnod Hassan Rouhani
GwefanGwefan swyddogol

Cafodd ei eni yn Sorkheh, Iran. Cymerodd drosodd ar ôl Mahmoud Ahmadinejad fel seithfed arlywydd ei wlad ar 3 Awst, 2013. Mae'n rhugl mewn Persieg, Saesneg ac Arabeg.[4]

Bu'n aelod o "Gynulliad yr Arbenigwyr" ers 1999,[5] yn aelod o Gyngor Dirniadaeth Cyfleustra (Expediency Discernment Council) ers 1991,[6] yn aelod o Uwch Gyngor Dros Ddiopgelwch Cenedlaethol ers 1989,[7] a Phennaeth y Ganolfan dros Ymchwil ers 1992.[8]

Ar 7 Mai 2013, cofrestrodd Rouhani ar gyfer etholiad Arlywydd Iran (a gynhaliwyd 14 Mehefin 2013).[9] Dywedodd y byddai'n llunio "Siarter Hawliau Dinesig" pe bai'n cael ei ethol, yn adfer economi'r wlad, ac yn gwell perthynas ei wlad gyda gwledydd y Gorllewin.[10][11] Caiff ei ystyried yn wleidyddol fel person canol y ffordd.[12] Fe'i etholwyd ar y 15fed o Fehefin pan drechodd maer Tehran sef Mohammad Bagher Ghalibaf a phedwar ymgeisydd arall.[12][13][14] Dechreuodd ar ei waith ar 3 Awst 2013.[15]

Bywyd cynnar ac addysg golygu

 
Y glasoed Hassan Rouhani

Ganwyd Hassan Rouhani (ganwyd Hassan Fereydoun) ar 12 Tachwedd 1948[16] yn Sorkheh, ger Semnan, a hynny o fewn teulu crefyddol.[17] Cadwodd ei dad Haj Asadollah Fereydoun siop sbeis,[18] yn Sorkheh[19] ac mae ei fam bellach yn byw yn Semnan efo ei merched a'i mab-yng-nghyfraith.[16][20] Credir fod Asadollah Fereydoun wedi bod wrthi'n wleidyddol yn erbyn Mohammad Reza Shah Pahlavi, sef Shah (neu frenin) Iran, ac iddo gael ei arestio y tro cyntaf ym 1962, a thros 20 o weithiau wedyn, cyn Chwyldro Iran yn 1979.[21]

Cychwynodd Rouhani ei astudiaethau crefyddol ym 1960, yn gyntaf yn y Semnan Seminary[3]:55 ac yna yn Qom Seminary ym 1961.[3]:76 Bu yn nosbarthiadau ysgolheigion enwog yn y cyfnod gan gynnwys Mohammad Mohaghegh Damad, Morteza Haeri Yazdi, Mohammad-Reza Golpaygani, Soltani, Mohammad Fazel Lankarani, a Mohammad Shahabadi.[3]:81 Yn ogystal, astudiodd gyrsiau modern a chafodd ei dderbyn i Brifysgol Tehran ym 1969, lle cafodd radd B.A. yn y Gyfraith ym 1972.[3]:309–312[8] Ym 1973, ymunodd â'r fyddin yn ninas Nishapur.[22]

Parhaodd gyda'i astudiaethau ym Mhrifysgol Caledonian Glasgow gan raddio ym 1995 gyda gradd Meistr mewn Athroniaeth a'r Gyfraith; teitl ei draethawd oedd "The Islamic legislative power with reference to the Iranian experience". Yna cwbwlhaodd Ph.D. yn y Gyfraith ym 1999 am waith ar "The Flexibility of Shariah (Islamic Law) with reference to the Iranian experience".[23][24]

Polisiau golygu

 
Rouhani'n cyfarfod efo'r Prif Weinidog Vladimir Putin o Rwsia yn Bishkek, 13 Medi 2013.

Economeg golygu

Roedd polisiau Rouhani pan gafodd ei wneud yn Arlywydd yn cynnwys:

Hawliau dynol golygu

Mae Rouhani'n gredwr cryf mewn hawliau merched, fel y gwelwyd o araith a wnaeth yn syth wedi iddo gael ei wneud yn Arlywydd y wlad, pan ddywedodd: "Mae'n rhaid cael hawliau cyfartal i ferched. 'Does dim gwahaniaeth rhwng dyn a dynes o ran eu creadigaeth, o ran eu hawch am wybodaeth, o ran eu dyneiddiwch nac o ran eu gwybodaeth, eu gallu na'u gwasanaeth i Dduw a dynoliaeth."[27]

Ym Medi 2013 gorchymynodd ryddhau 11 carcharor gwleidyddol gan gynnwys y cyfreithiwr Nasrin Sotoudeh a'r gwleidydd Mohsen Aminzadeh.[28]

Y cyfryngau golygu

Parthed sensoriaeth y we, cyhoeddodd: "Diflanodd y dyddiau o godi muriau o amgylch Iran! Heddiw nid oes waliau'n bod." Beirniadodd gorff Darlledu Gweriniaeth Iran am ddangos manion dibwys o "newyddion" tramor, ac ar yr un pryd yn anwybyddu pethau o bwys mawr.[29] Ymddangosodd ei fod yn awyddus i wneud y rhyngrwyd yn fwy hygyrch i'r Iraniad cyffredin, ac i gyfryngau cymdeithasol a rhyddid cymdeithasol. Dywedodd: "Dymunaf weld ein pobl, yn eu bywydau preifat, i fod yn gwbwl rhydd, ac yn medru derbyn gwybodaeth o fewn y byd mawr a thrafodaethau rhydd a meddyliau rhydd." [30]

Polisi tramor golygu

Parthed Unol Daleithiau'r America, datganodd ei awydd i ymweld ac i agor trafodaethau - a hynny wedi 32 mlynedd o ddiffyg trafod gan y ddwy ochr. Ond pan ofynnodd Obama am gyfarfod un-i-un fe'i gwrthodwyd. Ar 27 Medi 2013, ddiwrnod ar ôl i ddau weinidog tramor y ddwy wlad gyfarfod cynhaliodd Rouhani ac Obama sgwrs ffôn sy'n cael ei gyfri'n garreg filltir bwysig rhwng y ddwy wlad.[31][32]

Israel

Disgrifiodd Rouhani Israel fel gwlad sydd wedi "cymeryd drosodd tirioedd yn anghyfreithlon" a bod "yr anghyfiawnder hwn i bobl y tiroedd hyn wedi dod ag ansefydlogrwydd i'r ardal, yn bennaf oherwydd polisiau milwrol Israel."

Pan ofynnwyd iddo a fu'r fath beth a'r holocost, atebodd: "Gwleidydd ydw i, nid hanesydd." [33]

Llyfrau a phapurau a gyhoeddwyd ganddo golygu

Fel Athro Prifysgol yng Nghanolfan Ymchwil Iran mae wedi cyhoeddi nifer helaeth o lyfrau mewn Persieg, Arabeg a Saesneg, gan gynnwys:[8]

mewn Persieg
  • Islamic Revolution: Roots and Challenges (انقلاب اسلامی؛ ریشهها و چالشها), Mehefin 1997, ISBN 9649102507
  • Fundaments of Political Thoughts of Imam Khomeini (مبانی تفکر سیاسی امام خمینی), Gorffennaf 1999
  • Memoirs of Dr. Hassan Rouhani; Vol. 1: The Islamic Revolution (خاطرات دکتر حسن روحانی؛ جلد اول: انقلاب اسلامی), Chwefror 2008, ISBN 9786005914801
  • Introduction to Islamic Countries (آشنایی با کشورهای اسلامی), Tachwedd 2008
  • Islamic Political Thought; Vol. 1: Conceptual Framework (اندیشههای سیاسی اسلام؛ جلد اول: مبانی نظری), Rhagfyr 2009, ISBN 9789649539409
  • Islamic Political Thought; Vol. 2: Foreign Policy (اندیشههای سیاسی اسلام؛ جلد دوم: سیاست خارجی), Rhagfyr 2009, ISBN 9789649539416
  • Islamic Political Thought; Vol. 3: Cultural and Social Issues (اندیشههای سیاسی اسلام؛ جلد سوم: مسائل فرهنگی و اجتماعی), Rhagfyr 2009, ISBN 9789649539423
  • National Security and Economic System of Iran (امنیت ملی و نظام اقتصادی ایران), Awst 2010, ISBN 9786005247947
  • National Security and Nuclear Diplomacy (امنیت ملی و دیپلماسی هستهای), Ionawr 2011, ISBN 9786002900074
  • Role of Seminaries in Moral and Political Developments of Society (نقش حوزههای علمیه در تحولات اخلاقی و سیاسی جامعه), Tachwedd 2011
  • An Introduction to the History of Shia' Imams (مقدمهای بر تاریخ امامان شیعه), Mawrth 2012, ISBN 9786005914948
  • Age of Legal Capacity and Responsibility (سن اهلیت و مسئولیت قانونی), Hydref 2012, ISBN 9786002900135
  • Memoirs of Dr. Hassan Rouhani; Vol. 2: Sacred Defense (خاطرات دکتر حسن روحانی؛ جلد دوم: دفاع مقدس), Ionawr 2013
  • Narration of Foresight and Hope (روایت تدبیر و امید), Mawrth 2013
  • National Security and Foreign Policy (امنیت ملی و سیاست خارجی), Mai 2013
  • National Security and Environment (امنیت ملی و محیط زیست), Mai 2013
mewn Saesneg
  • The Islamic Legislative Power, Mai 1994
  • The Flexibility of Shariah; Islamic Law, Ebrill 1996
mewn Arabeg
  • Comments on Fiqh (Islamic Jurisprudence); Lessons of the Late Muhaqqiq Damaad (تقريرات درس فقه مرحوم محقق داماد) (Chapter on Prayers [صلاة]), Tachwedd 2012
  • Comments on Usul (Principles of Fiqh); Lessons of the Late Ayatollah Haeri (تقريرات درس أصول مرحوم حائري) (Chapter on Academic Principles [أصول علمية]), Mawrth 2013

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ Hassan Rouhani wins Iran presidential election BBC, 15 Mehefin 2013
  2. ↑ Iran’s Presidential Election Heats up as Reformist Rowhani Enters Race, Farhang Jahanpour, Informed Comment, 12 Ebrill 2013, Juan Cole
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Rouhani, Hassan (2008). Memoirs of Hassan Rouhani; Cyfrol 1: The Islamic Revolution (yn Persian). Tehran, Iran: Center for Strategic Research. ISBN 978-600-5914-80-1.CS1 maint: unrecognized language (link)
  4. ↑ Interview Radio Free Europe
  5. ↑ "Members of Assembly of Experts". Assembly of Experts. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-05-26. Cyrchwyd 22 April 2013.
  6. ↑ "Two new members appointed to the Expediency Discernment Council". The Office of the Supreme Leader. 8 Mai 1991. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-09-07. Cyrchwyd 2013-09-29. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  7. ↑ "Hassan Rouhani appointed as the Supreme Leader's representative to the SNSC". The Office of the Supreme Leader. 13 Tachwedd 1989. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-10-03. Cyrchwyd 2013-09-29.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 "Hassan Rouhani's Résumé". CSR. 11 April 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-06-19. Cyrchwyd 2013-09-29.
  9. ↑ "Iran's former nuclear negotiator registers for presidential campaign". People's Daily. 7 Mai 2013.
  10. ↑ "Former nuclear negotiator joins Iran's presidential race". Reuters. 11 Ebrill 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-05-18. Cyrchwyd 2013-09-29.
  11. ↑ "Expediency Council member Rohani to run for president". Press TV. 11 Ebrill 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-05-15. Cyrchwyd 2013-09-29.
  12. ↑ 12.0 12.1 Fassihi, Farnaz. "Moderate cleric Hassan Rohani wins Iran Vote". Wall Street Journal.
  13. ↑ "Hassan Rouhani wins Iran presidential election". BBC News. 15 Mehefin 2013. Cyrchwyd 15 Mehefin 2013.
  14. ↑ Fassihi, Farnaz (15 Mehefin 2013). "Moderate Candidate Wins Iran's Presidential Vote". The Wall Street Journal. Cyrchwyd 16 Mehefin 2013.
  15. ↑ "Hassan Rouhani takes over as Iran president". BBC News. 3 Awst 2013. Cyrchwyd 3 Awst 2013.
  16. ↑ 16.0 16.1 "نکته هایی جالب در شناسنامه روحانی + عکس". Shoma News (yn Persian). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-09-27. Cyrchwyd 15 Gorffennaf 2013. Unknown parameter |trans_title= ignored (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  17. ↑ "Q&A - Former Iran Nuclear Negotiator: Bush Negotiation Bid Was Rebuffed". PBS. 12 Mai 2012. Cyrchwyd 31 Gorffennaf 2013.
  18. ↑ "مراسم ختم پدر حسن روحانی برگزار شد". ISNA (yn Persian). 5 Hydref 2011.CS1 maint: unrecognized language (link)
  19. ↑ "یک روز در زادگاه و خانه پدری حسن روحانی/تصاویر". Mehr Magazine (yn Persian). 17 Gorffennaf 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-08-04. Cyrchwyd 2013-09-29.CS1 maint: unrecognized language (link)
  20. ↑ "مادر دکتر حسن‌روحانی از فرزندش می‌گوید/ عکس". Mehr Magazine (yn Persian). 19 Mehefin 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-08-05. Cyrchwyd 2013-09-29. Unknown parameter |trans_title= ignored (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  21. ↑ "حاج اسدالله فریدون، پدر دکتر روحانی به دیار باقی شتافت". Aftab News (yn Persian). 2 October 2011.CS1 maint: unrecognized language (link)
  22. ↑ "مشرق نیور". GCU. 17 Mehefin 2013.
  23. ↑ "GCU congratulates alumnus Hassan Rouhani on his election as the next President of Iran". GCU University News and Events. 19 Mehefin 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-03-21. Cyrchwyd 2013-09-29.
  24. ↑ "alumnus Hassan Feridon". GCU lost alumni database. 18 Mehefin 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-06-22. Cyrchwyd 2013-09-29.
  25. ↑ "Hassan Rouhani's election as Iranian president to soften dialogue between Iran and West". Penza News. Cyrchwyd 30 Mehefin 2013.
  26. ↑ "inflation". Official website. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-07-13. Cyrchwyd 30 Mehefin 2013.
  27. ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-11-03. Cyrchwyd 2013-09-29.
  28. ↑ [1]
  29. ↑ http://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21582567-hassan-rohani-strikes-liberal-tone-he-ascends-presidency-smoother Iran’s new president: Smoother operator
  30. ↑ http://worldnews.nbcnews.com/_news/2013/09/19/20573897-exclusive-iran-president-blames-israel-for-instability-calls-for-peace?lite
  31. ↑ Obama speaks with Iranian President Rouhani
  32. ↑ Obama talks to Rouhani: First direct conversation between American and Iranian presidents in 30 years
  33. ↑ EXCLUSIVE: Iran president blames Israel for 'instability,' calls for peace By F. Brinley Bruton, Staff Writer, NBC News
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Hassan_Rouhani&oldid=11652257"