Henry Howard, Iarll Surrey

Bardd o Loegr oedd Henry Howard, Iarll Surrey (1517 – 13 Ionawr 1547).

Henry Howard, Iarll Surrey
Ganwyd	1516  Swydd Hertford
Bu farw	19 Ionawr 1547  Tower Hill
Dinasyddiaeth	Teyrnas Lloegr
Galwedigaeth	bardd, llenor, gwleidydd, pendefig
Tad	Thomas Howard
Mam	Elizabeth Howard
Priod	Frances Howard
Plant	Jane Neville, Thomas Howard, 4ydd Dug Norfolk, Lady Katherine Howard, Henry Howard, Lady Margaret Howard
Llinach	Howard family
Gwobr/au	Urdd y Gardas

Bywgraffiad

Ganwyd yn Hunsdon, Swydd Hertford, yn fab i'r Arglwydd Thomas Howard. Pryd ddaeth ei dad yn Ddug Norfolk yn 1524, derbyniodd Henry y teitl cwrteisi Iarll Surrey. Bu'n byw yn Windsor o 1530 i 1532 gyda Henry FitzRoy, mab anghyfreithlon y Brenin Harri VIII a'i ordderch Elizabeth Blount, a oedd dan warchodaeth Thomas Howard. Yn 1532 priododd Henry â'r Foneddiges Frances de Vere (tua 1517–77), merch John de Vere, 15fed Iarll Rhydychen, er na chydbreswyliasent nes 1535.

Gwasanaethodd yn filwr yn erbyn yr Albanwyr yn 1542 ac yn erbyn y Ffrancod. Fe'i penodwyd yn Llywodraethwr Boulogne yn 1545. Yn Rhagfyr 1546 cafodd ei garcharu ar gyhuddiad o chwarteru arfbais Edward Gyffeswr. Cafwyd yn euog o deyrnfradwriaeth a'i ddedfrydu i'r gosb eithaf. Cafodd ei dorfynyglu ym Mryn y Tŵr, Llundain, ar 13 Ionawr 1547, yn 30 oed. Yn ôl pob sôn, efe oedd yr unigolyn olaf i'w ddienyddio yn ystod teyrnasiad y Brenin Harri.

Barddoniaeth

Howard a'i gyfaill Thomas Wyatt oedd y Saeson cyntaf i sonedu yn eu mamiaith, dan ddylanwad y soned Betrarchaidd. Dyfeisiodd y patrwm odli Saesneg ar y soned: tair adran o bedair llinell yr un, a chwpled i'w chloi. Howard hefyd oedd y cyntaf i gyfansoddi cerddi moel yn y Saesneg, hynny yw mesur cyson megis y pumban iambig ond yn ddiodl. Cyfieithodd ddau o lyfrau'r Aenid gan Fyrsil ar fesur moel, a gyhoeddwyd dan y teitl Certain Bokes of Virgiles Aenaeis yn 1557.