Mae hydrograffeg yn faes o fewn gwyddorau daear sy'n astudiaeth o nodweddion ffisegol afonydd, cefnforoedd, llynnoedd ac arfordiroedd. Gwneir hyn yn aml er mwyn rhagdybio, drwy fodelu, sut mae lefelau afonydd yn ymateb i'r tywydd. Defnyddir y wybodaeth hon er mwyn diogelu llongau a gweithgareddau dyfrol, morol fel melinau gwynt neu lwyfanau olew. Caiff y wybodaeth hefyd ei defnyddio gan y Weinyddiaeth Amddiffyn ac er mwyn diwydiant ac er mwyn ceisio amddiffyn tai a threfi rhag gorlifo, y môr neu effaith newid yn yr hinsawdd.[1]

Cynllun o Aberdaugleddau a wnaed gan Lewis Morris (1701 – 1765) yn 1748. Roedd Morris, a anwyd ar Ynys Môn yn un o hydrograffegwyr cynta'r byd.
Erthygl am faes o fewn gwyddorau daear yw'r erthygl hon; am y graff sy'n dangos sut mae arllwysiad afon yn newid dros amser, gweler "Hydrograff".

Lewis Morris

golygu

Ganed Lewis Morris yn y Tyddyn Melys, ym mhlwyf Llanfihangel Tre'r-beirdd a'i fagu ar fferm Pentre-eiriannell, ger Penrhosllugwy, Môn. Cafodd ei gyflogi i wneud arolwg o dir ystad Bodorgan gan Owen Meyrick yn 1734. O 1737 hyd 1744 ymgymrodd â'r dasg anferth o fapio a syrfeio arfordir Cymru, gwaith a gyhoeddywd fel siart a chyfrol o fapau yn 1748.

Yn dirfesurydd symudodd i Geredigion yn 1742 a chafodd y gwaith o ofalu am hawliau'r Goron yn ardaloedd y gweithfeydd plwm yn ardal Pumlumon yn 1744.

Gweler hefyd

golygu
  Eginyn erthygl sydd uchod am ddaearyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
  1. "International Hydrographic Organization". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-07-24. Cyrchwyd 2016-08-23.