Llawysgrifau Cwrtmawr
Casgliad sylweddol o lawysgrifau Cymraeg gwerthfawr a gasglwyd gan John Humphreys Davies o Gwrtmawr, ger Llangeitho, Ceredigion yw Llawysgrifau Cwrtmawr. Maent yn rhan o gasgliad llawysgrifau Llyfrgell Genedlaethol Cymru, yn rhodd gan Davies eu hun.
 Cwrtmawr | |
| Enghraifft o'r canlynol | casgliad o lawysgrifau  |
|---|---|
| Dechrau/Sefydlu | 1543 |
| Genre | llenyddiaeth Gymraeg |
| Lleoliad | Llyfrgell Genedlaethol Cymru |
| Perchennog | John Humphreys Davies, Llyfrgell Genedlaethol Cymru |
Mae'r casgliad yn cynnwys 1,549 cyfrol amrywiol sy'n dyddio o ddiwedd yr Oesoedd Canol hyd y 18g. Testunau llenyddiaeth Gymraeg yw prif gynnwys y llawysgrifau, ond ceir sawl dogfen hanesyddol hefyd. Trosglwyddwyd rhan gyntaf llawysgrifau Cwrtmawr i'r Llyfrgell Genedlaethol ym 1925 (llawysgrifau 1-50), a throsglwyddwyd y gweddill (llawysgrifau 51-1492) ar ôl marw J H Davies ym 1926.
Mae'r casgliad yn cynnwys llawysgrifau:
- John Jones (‘Myrddin Fardd’; 1836-1921)
- Peter Bailey Williams (1723-96)
- William John Roberts(‘Gwilym Cowlyd’; 1828-1904)
- Daniel Silvan Evans (1818-1903)
- teulu Richards, Darowen
Plasty hynafol ger Llangeitho yw Cwrtmawr (hefyd Cwrt Mawr, Cwrt-mawr). Ceir atgofion T. I. Ellis amdano yn chwarter cyntaf yr 20g, pan fu'n gartref i J. H. Davies, yn y gyfrol Crwydro Ceredigion (Cyfres Crwydro Cymru).[1]
Cyfeiriadau golygu
- ↑ T. I. Ellis, Crwydro Ceredigion (Cyfres Crwydro Cymru, 1952), tt. 61-2.
