Llywodraeth Leol Brenhiniaeth Iwgoslafia
Gwelwyd tri datblygiad a newid yn ffiniau a cymwysedd Llywodraeth Leol Brenhiniaeth Iwgoslafia (a adnbwyd yn wreiddiol fel Brenhiniaeth y Serbiaid, Croatiaiad a Slofeniaid) yn ystod cyfnod y wladwriaeth hwnnw a fodolai rhwng y ddau ryfel byd. O ddiwedd y Rhyfel Mawr yn 1918 hyd at 1922, fe etifeddodd a pharhaodd y Frenhiniaeth â hen gyfundrefn llywodraeth leol a fodolau yn y rhanbarth cyn y Rhyfel. Yn 1922, rhannwyd y wladwriaeth fewn i 33 oblast neu sir ac yn 1929, cyflwynwyd system newydd o 9 banat (talaith, yn Serbeg a Chroateg, y gair am banat yw banovina). Cafwyd wared ar daleithiau vilayet yr Ymerodraeth Otomanaidd oedd yn bodoli yn rhannau deheuol y wladwriaeth newydd.
Rhaniadau cyn-Iwgoslafia a etifeddwyd (1918–1922)
golyguRhwng 1918 a 1922, parhwyd i rannu a llywodraethu Brenhiniaeth y Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid ar hyd ffiniau siroedd cyn y Rhyfel Mawr fel a gafwyd o dan reolaeth Ymerodraeth Awstria-Hwngari, y gwledydd annibynnol Brenhiniaeth Serbia a Brenhiniaeth Montenegro. Rhoir enw'r hen wlad neu ymerodraeth a reolai'r ardal cyn y Rhyfel Mawr mewn cromfachau.
- Dosbarth Andrijevica (Montenegro)
- Dosbarth Banja Luka (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Bar, Montenegro (Montenegro)
- Dosbarth Belgrâd (Serbia)
- Dosbarth Berane (Montenegro)
- Dosbarth Bihać (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Bijelo Polje (Montenegro)
- Sir Bjelovar (Sir Bjelovar-Križevci yn cyn Austria-Hungary)
- Dosbarth Bitola (Serbia)
- Dosbarth Čačak (Serbia)
- Dosbarth Cetinje (Montenegro)
- Dosbarth Ćuprija (Dosbarth Morava; cyn Serbia)
- Sir Dubrovnik (Austria-Hungary)
- Dosbarth Gornji Milanovac (Dosbarth Rudnica; cyn Serbia)
- Sir Gospić (Sir Lika-Krbava, cyn Austria-Hungary)
- Dosbarth Kavadarci (Dosbarth Tikveš; cyn Serbia)
- Dosbarth Kolašin (Montenegro)
- Dosbarth Kosovska Mitrovica (Dosbarth Zvečan; cyn Serbia)
- Sir Kotor (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Kragujevac (Serbia)
- Dosbarth Kruševac (Serbia)
- Dosbarth Kumanovo (Serbia)
- Sir Ljubljana (Awstria-Hwngari)
- Sir Maribor (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Mostar (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Negotin (Dosbarth Krajina; cyn Serbia)
- Dosbarth Nikšić (Montenegro)
- Dosbarth Niš (Serbia)
- Dosbarth Novi Pazar (Dosbarth Raška; Serbia)
- Dosbarth Novi Sad (Awstria-Hwngari)
- Sir Ogulin ([[Sir Modruš-Rijeka, Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Ohrid (Serbia)
- Sir Osijek (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Peć (Dosbarth Metohija, Montenegro)
- Dosbarth Pirot (Serbia)
- Dosbarth Pljevlja (Montenegro)
- Dosbarth Podgorica (Montenegro)
- Dosbarth Požarevac (Serbia)
- Sir Požega (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Prijepolje (Serbia)
- Dosbarth Priština (Dosbarth Kosovo; Serbia)
- Dosbarth Prizren (Serbia)
- Dosbarth Prokuplje (Dosbarth Toplica; Serbia)
- Dosbarth Šabac (Dosbarth Podrinje; Serbia)
- Dosbarth Sarajevo (Awstria-Hwngari)
- Sir Šibenik (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Skopje (Serbia)
- Dosbarth Smederevo (Serbia)
- Sir Split (dinas) (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Štip (Dosbarth Bregalnica, Serbia)
- Dosbarth Tetovo (Serbia)
- Dosbarth Travnik (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Tuzla (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Užice (Serbia a Gogledd Montenegro)
- Dosbarth Valjevo (Serbia)
- Sir Varaždin (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Veliki Bečkerek (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Vranje (Serbia)
- Sir Vukovar (Sir Syrmia, Awstria-Hwngari)
- Sir Zagreb (Awstria-Hwngari)
- Dosbarth Zaječar (Serbia)
Oblasts (1922–1929)
golyguSefydlodd Cyfansoddiad Vidovdan yn 1921 Frenhiniaeth y Serbiaid, Croatiaid, a Slofeniaid dal deyrnasiad Alecsander I, brenin Iwgoslafia fel gwladwriaeth unedol (unitary state ac, yn 1922, crewyd 33 oblast (sir) newydd a reolwyd o'r canol (Belgrâd). Doedd ganddynt ddim cyswllt â'r ffiniau blaenorol.
- Oblast Banja Luka
- Oblast Belgrâd
- Oblast Bihać
- Oblast Bitola
- Oblast Čačak (Raška Oblast)
- Oblast Cetinje (Zeta Oblast)
- Oblast Ćuprija
- Oblast Dubrovnik
- Oblast Karlovac (Primorsko-Krajina Oblast)
- Oblast Kragujevac (Šumadija Oblast)
- Oblast Kruševac
- Oblast Ljubljana
- Oblast [Maribor
- Oblast Mostar
- Oblast Niš
- Oblast of Novi Sad - Oblast Bačka Oblast
- Oblast of Osijek
- Oblast of Požarevac
- Oblast Priština (Kosovo Oblast)
- Oblast of Šabac (Podrinje Oblast)
- Oblast of Sarajevo
- Oblast of Skopje
- Oblast of Smederevo (Podunavlje Oblast)
- Oblast Split (dinas)
- Oblast Štip
- Oblast Travnik
- Oblast Tuzla
- Oblast of Užice (Zlatibor Oblast?)
- Oblast of Valjevo
- Oblast of Vranje
- Oblast of Vukovar (Syrmia Oblast)
- Oblast Zagreb
- Oblast Zaječar (Timok Oblast)
Banovina (defnyddir hefyd Banat) Iwgoslafia, 1929–1941
golyguYn 1929, yn ystod teyrnasiad Alecsander I cafwyd newid tiriogaethol arall wrth i'r Frenhiniaeth greu naw talaith neu banat newydd a alwyd yn Serbo-Croatieg yn banovina. Lluniwyd ei ffiniau yn bwrpasol fel na fyddai nhw'n cydfynd (ac atgyfnerthu) gwahaniaethau rhwng grwpiau ethnig na chwaith ffiniau imperialaidd cyn y Rhyfel Mawr. Fe'u henwyd ar ôl nodweddion daearyddol, afonydd gan fwyaf. Gwnaed peth man newidiadau i'r ffiniau yn 1931 yng Nghyfansoddiad 1931 Iwgoslafia. Dyma'r banatiaid (banovinas):
- Dunavska banovina, prifddinas: Novi Sad
- Dravska banovina, prifddinas Ljubljana
- Drinska banovina, prifddinas: Sarajevo
- Primorska banovina, prifddinas: Split
- Moravska banovina, prifddinas Niš
- Savska banovina, prifddinas: Zagreb
- Vardarska banovina, prifddinas: Skopje
- Vrbaska banovina, prifddinas: Banja Luka
- Zetska banovina, prifddinas: Cetinje
Roedd dinas Belgrâd, ynghyd â Zemun a Pančevo yn unedau llywodraethol oedd yn annibynnol o'r banovinas.
Banovina Croatia: 1939–1941
golyguEr mwyn ceisio delio gyda galwadau cenedlaethol Croatiaid sefydlwyd Cytundeb Cvetković-Maček, gan greu Banovina Croatia (Banovina Hrvatska) yn 1939 drwy uno y banovinas Primoska a Savaska, gyda pheth tiriogaeth ychwanegol oddi ar Banovinas Drinavska, Dunavska, Vrbaska a Zetska. Fel Savska, Zagreb oedd y brifddinas.
Gweler hefyd
golyguDolenni Allanol
golygu- Map o banovinas Iwgoslafia yn Hwngareg Archifwyd 2021-02-18 yn y Peiriant Wayback