Trwyth-ddiod traddodiadol caffein-gyfoethog o Dde America yw Mate.

Mate
Enghraifft o'r canlynolte Edit this on Wikidata
MathTe llysieuol Edit this on Wikidata
CrëwrGuaraní Edit this on Wikidata
Deunyddmaté leaf, Yerba mate Edit this on Wikidata
GwladBrasil, Paragwâi, Wrwgwái, yr Ariannin Edit this on Wikidata
CynnyrchYerba mate Edit this on Wikidata
GwladwriaethBrasil, Wrwgwái Edit this on Wikidata
RhanbarthSouth Region Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Mate

Mae mate yn ddiod poblogaidd iawn yn Yr Ariannin (lle mae'n cael ei ddiffinio gan y gyfraith fel y "trwyth cenedlaethol"), ac mae yfed mate hefyd yn boblogaidd yn Wrwgwái, Paragwâi, Bolifia a De Brasil a De Tsile.

Caiff mate ei baratoi drwy lenwi plisgyn gowrd gyda dail sych y gelynnen arbennig Yerba mate (Ilex paraguariensis), cyn ychwanegu dŵr poeth at y dail. Fe gaiff y trwyth ei yfed drwy welltyn metel a eiliwr yn ‘bombilla’ mewn Sbaeneg. Mae sawl defod arbennig ynghylch paratoi ac yfed mate ac mae yfed mate yn chwarae rhan bwysig mewn bywyd cymdeithasol mewn sawl rhan o Dde America.