Muscogee

Mae'r Muscogee hefyd Creek (Mvskoke, Muscogee Creek, Cydffederasiwn Muscogee Creek) yn grŵp o bobloedd brodorol Americanaidd o Goetiroedd De - ddwyrain yr Unol Daleithiau. Fe'i hadnabwyd nhw, yn nawddoglyd, fel un o'r Pum Llwyth Gwâr honedig .

Muscogee

Enghraifft o'r canlynol	grŵp ethnig
Mamiaith	Muscogee, saesneg
Poblogaeth	71,502
Crefydd	Protestaniaeth
Lleoliad	Oklahoma, Alabama, Louisiana, Texas
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae eu cartref yn ne Tennessee, ardal fawr o Alabama, gorllewin Georgia, a rhannau o ogledd Fflorida.

Hunaniaeth

Baner cenedl y Creek

Roedd y Creek yn gonffederasiwn llwythol a elwir hefyd yn Muskogee neu Muskogi, o'r grŵp ieithyddol Muskogi, sy'n cynnwys llwythau eraill megis Hitchitis a Yamasees. Gelwid hwy yn Atasi neu Abihki. Fe'u rhannwyd yn ddau grŵp:

• Upper Creek, a elwir hefyd yn muskogee (yn ôl rhai, mae'n dod o masgeg Proto-Algonquian "cors"). Ei phrifddinas oedd tref Coweta, ger Chattahooche (Flint, Georgia).
• Lower Creek, sy'n cynnwys Hitchiti ac Alabama.

Lleoliad

Yamacraw, arweinydd y Tomochichi a'i nai yn 1733

William Augustus Bowles (1763–1805) a adnabwyd hefyd fel Estajoca, ei enw Muscogee

Roeddent yn meddiannu'r diriogaeth a gyfyngwyd i'r Gogledd gan Afon Congaree (De Carolina), yn ffinio â'r Catawba, i'r gogledd-orllewin â'r Appalachiaid ac Afon Tallapoosa (Georgia), lle roeddent yn ffinio â'r Cherokee, i'r Gorllewin ag Afon Coosa ( Alabama). yn ffinio â'r alibamu a'r coasati, a Fflorida i'r de. Fe'u rhannwyd yn ddinasoedd, a oedd hyd yn oed yn 1900 wedi'u grwpio fel hyn:

GWYN: Kasihta, Hitchiti, Abihka, Okfuskee, Okchai, Ochiapofa, Tulsa, Lochapoka, Tuskegee, Koasati, Wiwohka, Wiogufki, Tokpfka, Nuyaka, Okmulgee, Asilanapi, Yuchi a Pakana.

ROGES: Coweta, Tukabatchee, Laplako, Atasi, Kealeychi, Chiaha, Osochi, Alibamu, Eufaula, Hilabi, Hothliwahali a Talmuchasi.

Er 1835 maent yn byw yn bennaf yn siroedd Hughes a Tulsa (Oklahoma), yn cael eu hadleoli gan Ddeddf Dileu India (Indian Removal Act), gan ffurfio neilltuad yn yr hen Diriogaeth Indiaidd ac yn berchen ar y tir mewn ymddiriedolaeth, fel rhai Dinasoedd Tribalaidd Thlopthlocco a Chialegee. Mae grŵp ohonynt, y Poarch Band of Creek, yn byw yn Mississippi, a grwpiau bach eraill yn Alabama a Louisiana.

Ar hyn o bryd maent wedi'u rhannu i'r llwythau a gydnabyddir yn ffederal :

• Muscogee (Creek) Cenedl Oklahoma, tua 81,685 o aelodau (cyfrifiad 2010)
• Tref Tribal Alabama-Quassarte yn Oklahoma, 193 o aelodau (cyfrifiad 2010)
• Tref Tribal Kialegee yn Oklahoma, 20 aelod (cyfrifiad 2010)
• Dinas Tribal Thlopthlocco , yn Oklahoma, 120 o aelodau (cyfrifiad 2010)
• Band Poarch o Indiaid Alabama Creek, 3,255 o aelodau (cyfrifiad 2010)
• Coushatta Tribe o Louisiana , yn Louisiana, 1,279 o aelodau (cyfrifiad 2010)
• Alabama-Coushatta Tribe o Texas, 1,299 o aelodau (cyfrifiad 2010)

Mae yna hefyd rai llwythau a gydnabyddir gan y wladwriaeth:

Llwyth Muskogee Creek Isaf (Dwyrain Mississippi) yn Georgia, 1,267 o aelodau (cyfrifiad 2010)

Symudiadau Gorfodol

Symudwyd y rhan fwyaf o bobloedd y Muscogee i Diriogaeth Indiaidd (Oklahoma erbyn hyn) gan awdurdodau ffederal yn y 1830au yn ystod Llwybr y Dagrau. Arhosodd grŵp bychan o Ffederasiwn Muscogee Creek yn Alabama, a ffurfiodd eu disgynyddion y Poarch Band of Creek Indians a gydnabyddir yn ffederal. Symudodd grŵp arall o Muscogee i Florida rhwng tua 1767 a 1821 i osgoi ehangu Ewropeaidd a phriodi â phobl leol i ffurfio'r Seminole . Trwy ethnogenesis daeth y Seminole i'r amlwg gyda'u hunaniaeth eu hunain o weddill Cydffederasiwn Muscogee Creek. Symudwyd mwyafrif y Seminole yn orfodol i Oklahoma ar ddiwedd y 1830au, lle mae eu disgynyddion yn bobl a gydnabyddir yn ffederal. Symudodd rhai Seminole i'r de i'r Everglades ynghyd â'r Miccosukee , er mwyn osgoi dadleoli gorfodol. Enillodd y ddwy bobl hyn gydnabyddiaeth ffederal yn yr 20fed ganrif ac arhosodd yn Florida.

Hynafiaid

Roedd cyndeidiau'r Musogee yn rhan o Feysydd Rhyngweithio Ideolegol Mississippi o ddiwylliant Mississippi. Rhwng 800 a 1600, fe adeiladon nhw ddinasoedd tomenni gwrthglawdd cymhleth, gyda rhwydweithiau cyfagos o drefi a ffermydd lloeren. Roedd y rhwydweithiau o ddinasoedd yn seiliedig ar hanes 900 mlynedd o amaethyddiaeth gymhleth a threfnus a chynllunio trefol, wedi'i ganoli o amgylch plazas, cyrtiau pêl, a gwastadeddau sgwâr ar gyfer dawnsfeydd seremonïol.

Mae'r Muscogee Creek yn gysylltiedig â chanolfannau gyda llawer o dwmpathau, megis safleoedd yr Ocmulgee , Etowah Indian Mounds , a Moundville .

Rhag-gyswllt (cyn-Columbian) Roedd cymunedau Muscogee yn rhannu ffermio cnydau, masnach draws-gyfandirol, arbenigo mewn crefftau, hela a chrefydd. Daeth concwerwyr cynnar fel Hernando de Soto ar draws hynafiaid Muscogee yng nghanol yr 16g.

Dolenni allanol

• The Chickasaw Nation hen wefan
• Iaith Chickasaw ar wiktionary