Neuadd Rolls, Trefynwy

adeilad cyhoeddus rhestredig yn Nhrefynwy

Neuadd Fictorianaidd ydy Neuadd Rolls, a leolwyd yn Nhrefynwy, Sir Fynwy, de-ddwyrain Cymru. Bellach, caiff ei defnyddio fel Llyfrgell y Dref. Rhodd i'r dref ydoedd fel rhan o ddathliadau Jiwbili Aur y Frenhines Victoria gan John Maclean Rolls, Ail Farwn Llangadog a ddaeth yn ei dro'n Arglwydd Llangadog.

Neuadd Rolls
Mathneuadd cynnal digwyddiadau Edit this on Wikidata
Agoriad swyddogol24 Mai 1888 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1887 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
LleoliadTrefynwy Edit this on Wikidata
SirSir Fynwy
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr22.9 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.813366°N 2.711904°W Edit this on Wikidata
Cod postNP25 3BY Edit this on Wikidata
Map
Arddull pensaernïolJacobethan Edit this on Wikidata
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd II Edit this on Wikidata
Manylion

Fe'i cofrestrwyd fel adeilad Gradd II yn Hydref 2005,[1] ac mae'n un o ddau-ddeg-pedwar adeilad yn Nhrefynwy sydd ar y Llwybr Treftadaeth (plac glas).[2]

Codwyd yr adeilad yn 1887-8 gan F. A. Powell mewn arddull Jacobeaidd a hynny ar gost o £8,000.[3] Defnyddiwyd tywodfaen goch ac ashlar.[4] Roedd teulu Rolls yr Hendre yn dirfeddianwyr cefnog iawn yn yr ardal ar roedden nhw'n bresennol yn yr agoriad swyddogol ar 24 Mai 1888. Cynlluniwyd y Neuadd gan F. A. Powell, sef mab Maer y Dref ar y pryd.[5] Gosodwyd organ gerdd ynddo yn 1889 - un blaenllaw iawn a wnaed gan William Sweetland, a'r flwyddyn ddilynol rhoddwyd nifer o baentiadau ar y waliau. Ym Medi 1890, cynhaliwyd arddangosfa lwyddiannus ynddo ac mae copi o'r catalog ar gael o fewn ei furiau.

Rhwng 1897 a 1903, defnyddiwyd y Neuadd ar gyfer dramâu gan Ben Greet.[2]

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. British Listed Buildings: The Rolls Hall. Adalwyd 15 Ionawr 2012
  2. 2.0 2.1 Monmouth Civic Society, Monmouth Heritage Blue Plaque Trail, n.d., t.14
  3. Keith Kissack, Monmouth and its Buildings (Logaston Press, 2003), t.64
  4. John Newman, The Buildings of Wales: Gwent/Monmouthshire (Penguin Books, 2000), t.408
  5. Warlow, William Meyler (1899). A history of the charities of William Jones (founder of the "Golden lectureship" in London), at Monmouth & Newland p.338. W. Bennett. t. 444.