Neuadd y Sir, Trefynwy
Mae Neuadd y Sir, Trefynwy yn adeilad a gofrestrwyd oherwydd ei werth hanesyddol fel gradd 1.[1] Cafodd ei adeiladu yng nghanol y dref yn 1724 fel llys barn ar gyfer Sir Fynwy. Dyma leoliad achos llys y Siartydd mawr John Frost ac eraill am deyrnfradwriaeth am eu rhan yn nherfysg Casnewydd. Wedi hynny, defnyddiwyd yr adeilad fel marchnad anifeiliaid.
.jpg) | |
| Math | llys barn  |
|---|---|
| Agoriad swyddogol | 1724 |
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Trefynwy |
| Sir | Sir Fynwy |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 24.2 metr |
| Cyfesurynnau | 51.812°N 2.71536°W |
| Cod post | NP25 3EA |
 | |
| Arddull pensaernïol | Baróc |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd I |
| Manylion | |
| Deunydd | Bath Stone |
Perchennog yr adeilad, bellach, ydy Cyngor Sir Fynwy ac mae'r lle'n agored i ymwelwyr. Mae yma hefyd ganolfan ymwelwyr a swyddfa Cyngor y Dref.
Caewyd y Llys Ynadon yn 197 a Llys y Goron yn 2002. Gwnaeth Gyngor Sir Fynwy gais llwyddiannus i'r Heritage Lottery Fund am y swm o £3.2, gydag un filiwn ychwanegol yn cael ei roi gan y Cyngor Sir. Mae'r llys yn agored i'r cyhoedd.
Cerflun o Harri V, brenin Lloegr golygu
Saif cerflun o Harri V, brenin Lloegr (9 Awst neu 16 Medi 1387 – 31 Awst 1422) ar fur ffrynt y neuadd: uwch y brif fynedfa, gyda chloc y dref yn union uwch ei ben. Yn ôl llawer, hen gerflun digon tila ydy o a chaiff ei ddisgrifio fel: "rather deplorable", a "pathetic..like a hypochondriac inspecting his thermometer"[2]. Cafodd ei ychwanegu yn 1792 gan Charles Peart i gofio'r ffaith i'r brenin gael ei eni yng nghastell y dref. Mae'r ysgrifen ar bedestal y cerflun yn darllen: HENRY V, BORN AT MONMOUTH, AUG 9TH 1387. Gwyddys, bellach, fodd bynnag fod y dyddiad geni hwn yn anghywir.[3]
Oriel golygu
-
Neuadd y Sir a Sgwâr y Dref, 1958 -
Cerflun Harri V -
Tu blaen yr adeilad, cyn atgyweirio 2008, gyda cherflun Rolls ac un o stondinau'r farchnad -
Atgyweirio yn 2009 -
Atgyweirio yn 2009 -
Manylun o gerflun Rolls
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Gwefan (Saesneg) "British Listed Buildings"; adalwyd 11/02/2012
- ↑ Kissack, K., The River Wye, page 94
- ↑ Gwefan (Saesneg) "Archontology.org"; Teitl y wefan: Biography of Henry V